تعریف کارآفرینی و انواع آن

تعریف کارآفرینی و انواع آن؛ در این مقاله قصد داریم دیدگاه جامعی از کارآفرینی ، انواع ، اهداف ، تاریخچه و ویژگی‌های کارآفرینان پیدا کنیم.

تعریف کارآفرینی

کارآفرینی به انگلیسی Entrepreneurship نامیده می‌شود. اما این واژه ریشه فرانسوی دارد. کارآفرین در زبان فرانسوی entrepreneur خوانده می‌شود و به معنای متعهد است.

افرون بر این ، کارآفرینی با شناخت فرصت‌هایی که دیگران ندیده‌اند یا از دست داده‌اند ارتباط مستقیم دارد. هم‌چنین قبول ریسک و پذیرش تعهد.

هدف از کارآفرینی چیست؟

به عبارتی بهتر کارآفرین کسی است که اولا فرصتی را تشخیص می‌دهد و ثانیا با استفاده از منابع و در ازای قبول ریسک ، متعهد به ایجاد کار برای اعضای جامعه می‌شود.

کارآفرین هم‌چنین کسی است که ارزش آفرینی می‌کند. یعنی با به کارگیری حداقل منابع ، حداکثر بهره و استفاده ممکن را ایجاد می‌کند.

هم‌چنین کارآفرینی و ارزش آفرینی معمولا از طریق یک ایده جدید صورت می‌گیرد. این ایده جدید در بستر نوآوری به یک محصول و یا خدمت جدید تبدیل میشود.

پس با توجه به مطالب گفته شده ، اهداف کارآفرینی را می‌توان نوآوری در یک محصول و خدمت جدید با ارزش‌آفرینی دانست.

تاریخچه کارآفرینی

کارآفرینی به مفهوم امروزین خود به زمان انقلاب صنعتی باز می‌گردد. هنگامی که تحولات صنعتی سبب شکل‌گیری طبقه‌ای به نام بورژوازی در اروپا شد.

این طبقه متشکل از صنعتگران و پیشه‌وران شهری بود که با رشد صنعت و کسب و کارشان به سرعت از نظر مالی پیشرفت کردند.

در این هنگام افرادی از این طبقه پیدا شدند که با بهره‌گیری از منابعی همچون دانش و صنعت ، زمین ، کارخانه و … ، افرادی از طبقه کارگر را صاحب شغل کردند. (اما این امر گاهی حالت استثمارگرانه هم پیدا می‌کرد.)

پیدایش رشته آکادمیک کارآفرینی

ژوزف شومپیتر نخستین اندیشمندی است که به تعریف کارآفرینی از نظر مدیریت علمی و آکادمیک پرداخت و متعاقب وی ، رشته‌ها و کرسی‌های دانشگاهی در این زمینه پدید آمدند.

در قرن بیستم ، شومپیتر ویژگی‌های کارآفرینی و کارآفرینان را به شیوه دقیقی تعریف کرد. از منظر او ، کارآفرینی ترکیبی از فرصت‌شناسی و استفاده بهینه از فرصت‌ها ، استفاده از منابع و امکانات برای تولید یک محصول جدید ، بازارسازی ، و نیز ترمیم روندهای موجود در تولید یک محصول قدیمی و بازسازی یک فعالیت خدماتی می‌باشد.

کلیدواژه مهم: مهندسی مجدد کسب و کارها

کارآفرینی در عصر اطلاعات و فناوری

ما هر چه در قرن بیست و یکم از عصر انقلاب صنعتی دورتر می‌شویم و در عصر اطلاعات و پیامدهای آن از قبیل کامپیوتر و هوش مصنوعی غرق می‌شویم ، کارآفرینی نیز به تناسب این تغییرات دستخوش تحول بیشتری می‌گردد.

اگر درگذشته زمین یا ماشین‌آلات صنعتی و کشاورزی تنها منابع کارآفرین بود ، امروزه برنامه‌های کامپیوتری ، هوش مصنوعی و موتورهای جستجو نیز منابع مهمی برای کارآفرینی به شمار می‌روند.

تفاوت کارآفرینی با اشتغال‌زایی

در اشتغال‌زایی ، صرفا ایجاد شغل مد نظر است. که می‌تواند از طریق فرد ، یک شرکت خصوصی یا دولتی و یا از طریق دولت و وزارتخانه صورت بگیرد.

اما کارآفرینی همانطور که گفته شد دارای دو رکن مهم ارزش آفرینی و داشتن ایده بدیع و نوآورانه است.

ایده‌یابی موفق چگونه انجام می‌شود؟

ایده هنگامی موفق است که برگرفته از فرصت‌ها باشد ، و برطرف کننده نیاز عمومی یا قشر خاصی از مردم باشد.

در ایده‌یابی می‌توان نکات زیر را در نظر گرفت:

• ایده سبب سهولت بیشتر در انجام روندهای موجود باشد.
• ایده شامل ایجاد یک راه جدید برای حل مشکل خاص یا رسیدن به ارزش جدیدی بشود.
• ایده شامل ترکیب چند راهکار برای رسیدن به یک هم افزایی جدید شود.
• ایده شامل حذف زوایدی در روندها و راهکارها برای رسیدن به آسانی بیشتر گردد.
• ایده شامل جایگزینی یک جزء یا فرآیند نامطلوب ، با یک فرآیند مطلوب شود.

خلاقیت

با توجه به مطالب ذکر شده در بالا ، خلاقیت بسیار اهمیت پیدا می‌کند. برای نوآوری باید از سطح مناسبی از تفکر خلاقانه برخوردار باشید.

تعریف خلاقیت چیست؟

خلاقیت تعاریف متفاوت دارد.

تعریف محض: می‌توان توانایی تجزیه یک موضوع به اجزائش و ترکیب آن‌ها با اجزای یک پدیده دیگر برای به وجود آوردن یک طرح جدید در نظر گرفت.

در واقع کل فرآیندهای تجزیه ، ترکیب ، حذف ، اضافه ، جایگزینی و … را می‌توان بخشهای خلاقیت به شمار آورد.

تعریف کاربردی خلاقیت: خلاقیت شامل فهم مسئله ، پیدا کردن کاستی‌ها و رفع آن‌هاست.

تعریف راهبردی خلاقیت: ایجاد یا شناخت راهکار برای رسیدن به یک هدف یا رفع یک مشکل یا بهتر کردن روندهای موجود

تعریف سازمانی خلاقیت: استفاده از توان اقتصادی ، اجتماعی ، دانشی و منابع انسانی یک سازمان در راستای توسعه سازمان و رسیدن به اهداف سازمانی.

تعریف روانشناختی خلاقیت: شامل توانایی‌های خاص در تفکر است. می‌توان تفکر را به دو بخش عمده تفکر همگرا و تفکر واگرا بخش نمود.

تفکر همگرا: با کمی تسامح همان منطق است که دارای سیستم بسته می‌باشد. رسیدن از مقدمات به نتایج. این نوع تفکر بسیار کارآمد است و می‌توان با آن درصد خطاهای شناختی را به حداقل رساند. اما در خلاقیت چندان اثربخش نخواهد بود. ولی می‌تواند ایده خلاق را به واقعیت خارجی پیوند بزند.

تفکر واگرا: این نوع تفکر نامحدود است و به دنبال ایجاد انواع ارتباطات بین پدیده‌ها و اجزای آن‌هاست. می‌تواند از انواع سیستم‌های تداعی مجاورت و مشابهت استفاده کند. و از چارچوب مقدمه و نتیجه در تفکر همگرا و منطقی خارج می‌شود. این نوع تفکر لزوما به نتایج درست و واقع‌گرایانه ختم نمی‌شود و محصول آن خیال‌پردازی و تصورات ذهنی است ، اما همین تصورات ذهنی می‌تواند راهنمای کشف و حل مسئله باشد.

برای ایده یابی خلاقانه و نوآوری ، برقراری توازن بین دو سیستم تفکر اهمیت دارد. به عبارتی هر دو دو بال تفکر فرد خلاق هستند.

تفاوت تفکر همگرا و واگرا

۱. تفکر همگرا سیستم بسته و خطی و قطعی دارد اما تفکر واگرا دارای سیستم باز و ماهیت احتمالاتی است.

۲. تفکر همگرا یک جواب قانع‌کننده قطعی می‌طلبد اما تفکر واگرا به همه جوابهای احتمالی وزن و ارزش می‌دهد.

۳. تفکر همگرا دارای نگرش صفر و صدی و سیاه و سفید است. (مانند منطق بولی – صفر و یک) اما تفکر واگرا یک طیف را در نظر می‌گیرد و دنبال خاکستری‌های پررنگ یا کمرنگ می‌گردد. (مانند منطق فازی)

در کل و از نگاهی ساده‌تر ، خلاقیت را می‌توان همان توانایی حل مسئله دانست. که معمولا هم جنبه تحلیلی دارد و هم حالتی کل‌نگرانه ، شهودی و اشراقی.

مراحل خلاقیت

از نظر گراهام والاس (۱۹۶۲) خلاقیت دارای مراحل ۱- آمادگی (کنجکاوی و درک مسئله) ، ۲ – نهفتگی ، ۳ – اشراق (ظهور و بروز تفکرات و راه‌حل‌های نهفته) و ۴ – تثبیت است.

منابع خلاقیت

مکس ورتایمر روانشناس و بنیانگذار مکتب رفتارگرایی گشتالت (۱۹۲۳) معتقد بود مغز بر اساس قوانین سازماندهی خاصی محرک‌های دریافت شده را بر اساس ویژگی‌های زیر گروه‌بندی می‌کند.

۱. مجاورت (قرابت): ویژگی‌هایی که عناصر را در کنار هم قرار می‌دهد. نظیر روابط خانوادگی افراد ، مترادف بودن واژه‌ها و … . (در این حالت ممکن است پدیده‌ها شباهت ذاتی نداشته باشند ولی نزدیکی مکانی یا زمانی آن‌ها به همدیگر باعث تداعی آن‌ها گردد.)

۲. شباهت: هم‌گروه شدن عناصر بر اساس شباهت نظیر اشکال هندسی ، رنگ و … .

۳. تکامل: عناصر مکمل بر اساس ارتباط تکمیل کننده‌شان در یک گروه قرار می‌گیرند.

۴. سادگی: عناصری که بر اساس ویژگی‌هایی هم‌چون تقارن ، نظم و یکنواختی به اشکال ساده‌ای سازماندهی می‌شوند.

از نظر ورتایمر ، این چهار مؤلفه اصلی در حل مسئله هستند.

از نظر مکتب گشتالت ، خلاقیت در چارچوب حل مسئله و به صورت کل‌نگرانه تعریف می‌شود. مؤلفه‌های گروه‌بندی ذکر شده در بالا نیز منابع و سرچشمه‌های خلاقیت به شمار می‌روند.

تکنیک‌های خلاقیت

تکنیک‌های فراوانی برای ایجاد خلاقیت ابداع و به کار گرفته می‌شوند.

مانند تکنیک طوفان ذهنی ، تکنیک Scamper ، نمودار تیغ ماهی و تکنیک ارتباط اجباری که تا حدود زیادی به تفکر واگرا باز می‌گردند.

مقاله: خلاقیت چیست؟

ارتباط ایده‌یابی ، خلاقیت و نوآوری

بین این سه مفهوم ارتباط تنگاتنگی وجود دارد و البته همیشه اشتباه گرفته می‌شوند.

ایده محصول و کشف تفکر خلاقانه است.

نوآوری را می‌توان بستر اجرای ایده‌هایی دانست که نتیجه تفکر خلاقانه است. یعنی نوآوری یک بستر و پلتفرم است که ایده‌های به دست آمده را به شکل یک محصول و خدمت تبدیل می‌کند.

کارآفرین موفق کیست؟

با توجه به مطالب ذکر شده تا اینجا ، کارآفرین در عصر ما کسی است که با استفاده از منابع مختلف فیزیکی ، انسانی و سایبری ، با ایجاد خدمات و محصولات فیزیکی و سایبری جدید و بازار برای آن‌ها ، تولید ارزش می‌کند. او ایده‌های خلاقانه را با راهکارهای نوآورانه به محصول و خدمت جدید از نوع فیزیکی و سایبری تبدیل می‌کند.

بررسی ویژگی های یک کارآفرین موفق

کارآفرین موفق چه ویژگی های دارد؟ یک فرد برای اینکه کارآفرین موفقی باشد ، بایستی ویژگی‌هایی ذاتی داشته باشد یا به صورت اکتسابی در خود پرورانده باشد. برخی از ویژگی های مشترک کارآفرینان را با هم بررسی می‌کنیم.

تعهد و مسئولیت‌پذیری

از آنجایی که در قسمت‌های بعدی خواهیم دید ، کارآفرینی فعالیتی بسیار پرریسک و دارای ابهامات زیاد است. بنابراین ساختار از پیش تعیین شده‌ای شاید وجود نداشته باشد که الگو و راهنمای کارآفرین باشد. این مسیر پر از ناهمواری و شکست است. پس چاره‌ای جز این نیست که فرد کارآفرین ضمن پذیرش این پیش‌شرط‌ها ، مسئولیت کامل فرآیند را بپذیرد.

فرد کارآفرین نبایستی علل شکست را در محیط بیرونی جستجو کند و چاره‌ای ندارد تمام عوامل شکست را به خود نسبت بدهد. و در همین راستا ، در رفع علل شکست و ناکارآمدی‌ها بکوشد.

تحمل ریسک و شرایط عدم اطمینان

یکی از اساسی‌ترین چالش‌های کارآفرینی ، این است که کارآفرین با یک راه مشخص شده از قبل و یا فرموله سر و کار ندارد. تقریبا تمامی مسیر کارآفرین برای رسیدن به موفقیت پر است از فراز و نشیب و وقایع غیر مترقبه.

کارآفرین باید یاد بگیرد تا در شرایط عدم اطمینان و ریسک به خوبی منابع را برای رسیدن به اهداف مدیریت کند.

این موضوع “تحمل ابهام” نامیده می‌شود. کارآفرین باید بتواند شرایطی مبهم و فاقد ساختار را مدیریت کند و به آن انتظام بدهد.

این شرایط عدم اطمینان می‌تواند در ارتباط با افراد ، قوانین ، فرآیندهای کاری و … به وجود بیاید. که هر کدام چالشی برای فرد کارآفرین هستند.

انگیزه و اشتیاق سوزان

می‌توان گفت طی کردن مراحل کارآفرینی بدون داشتن انگیزه قوی تقریبا غیر ممکن است. این انگیزه مانند نیرو محرکه عمل می‌کند تا کارآفرین را به مقصد که همان اهدافش هستند برساند.

مرکز کنترل درونی

فرد کارآفرین برای رسیدن به عالیترین سطوح کیفی شخصیت ، خود تلاش می‌کند و وابسته به دیگران نیست. او صاحب ارزش‌های خودش است و خودبنیاد می‌باشد. و مسیر خودش را می‌رود هرچند که با اکثریت جامعه در تضاد باشد. (البته بهتر است این مفاهیم را از خودمحوری و استبداد رأی جدا کنیم.)

خلاقیت

چنانکه گفتیم ، خلاقیت از بخش‌های اصلی هسته کارآفرینی می‌باشد. فرد کارآفرین باید هم در ایده‌یابی و هم در روش خلاقیت داشته باشد و همه راه‌های ممکن را طرح کند و به آن‌ها وزن بدهد.

ایده‌آل‌گرایی واقع‌گرایانه

کارآفرین اگر چه ایده‌آل‌هایی دارد و خواهان حفظ وضعیت موجود نیست ، اما همواره به واقعیت بیرونی توجه دارد. او سعی می‌کند ایده‌ها و فانتزی‌های خود را در محیط واقعی بیرون به ظهور برساند.

شناسایی فرصت‌های جدید فراتر از امکانات موجود

کارآفرینان نسبت به منابع نگرش محدود ندارند و سعی می‌کنند فراتر از امکانات و محدودیت‌های خود حرکت کنند. آن‌ها از اهرم‌هایی استفاده می‌کنند که آنان را قادر می‌سازد استفاده چند برابری ببرند. نظیر اهرم‌های تصاعد ، تکثیر و … .

آنان منابع ، نیروی کار و یا محصولات را تکثیر می‌کنند. مثلاً به جای چند بار آموزش دادن حضوری به چند نفر ، از طریق وبینار یا پکیج آموزشی یکبار برای افراد مختلف و در زمان‌های مختلف آموزش می‌دهند.

آنان از اهرم نیروی کار دیگران برای رسیدن به اهداف خود استفاده می‌کنند‌. (به شکل اخلاقی و مشروع)

استفاده از اهرم‌های مالی نظیر وام‌های متناسب نیز از جمله تکنیک‌های خروج از محدودیت در زمینه منابع مالی به شمار می‌رود.

کارآفرینان با نگرش منابع نامحدود و استفاده عملیاتی از اهرم‌ها ، به توسعه پلتفرم کاری خود می‌پردازند.

توانایی رهبری

بسیاری از کارآفرینان از نوعی نفوذ و کاریزمای شخصیتی بهره‌مندند که می‌توانند به واسطه آن در افراد تأثیر بگذارند. این کاریزمای رهبری غیر از ریاست و فرمان دادن است.

کارآفرینان بهتر است سعی کنند نسخه‌ای از ویژگی‌های کارآفرینی خود را در اطرافیان خود تکثیر کنند. (با حفظ احترام به نگرش‌ها و تفاوت‌های دیگران) یعنی بهتر است افرادی خودبنیاد پرورش دهند تا اینکه به ریاست و اداره دیگران بپردازند و تبدیل به یک مرکز کنترل بیرونی گردند.

چرخه کارآفرینی چیست؟

کارآفرینی همانند هر پدیده طبیعی ، مصنوعی یا اجتماعی دیگر دارای یک سری مراحل است. همانگونه که گفتیم کارآفرینی محصول یک نوآوری با استفاده از یک فرصت است و نتیجه آن خلق ارزش است.

۱. شناسایی فرصت
۲. تمرکز روی فرصت و شناخت پتانسیل‌های آن
۳. تعهد
۴. ورود به بازار
۵. راه‌اندازی و رشد
۶. بلوغ و توسعه
۷. ایجاد ارزش

انواع کارآفرینی را نام ببرید

کارآفرینی سازمانی

این نوع از کارآفرینی درون یک سازمان انجام می‌شود و از منابع مختلف انسانی و دانشی سازمان برای تولید یک ارزش جدید استفاده می‌شود.

کارآفرینی شهری

تعریف کارآفرینی شهری: شاخه‌ای از کارآفرینی است که در بستر شهری صورت می‌گیرد

اهداف کارآفرینی شهری: حل معضلات شهری و توسعه شهری را هدف خود می‌داند. حل معضلات نظیر بهداشت و درمان ، حمل و نقل عمومی شهری ، توزیع مناسب اقلام مصرفی در سطح شهر و … از اهداف این نوع کارآفرینی است. هم‌چنین توسعه فرهنگی ، توریستی و ورزشی شهر و حل مشکلاتی که در جنب آن پیش می‌آید.

کارآفرینی اجتماعی

تعریف کارآفرینی اجتماعی: فرآیند کارآفرینی در حوزه جامعه انجام می‌شود و فعالیتی ناسودبر است ، یعنی کارآفرین نفع شخصی خود را در نظر نمی‌گیرد و کار عام المنفعه انجام می‌دهد.

اهداف کارآفرینی اجتماعی: نتیجه آن حل معضلات اجتماعی نظیر کاهش جرایم ، اعتیاد و خشونت ، بالا بردن سطح سواد اجتماعی و نیز دستیابی به توسعه اجتماعی پایدار است.

مثال و ایده های کارآفرینی اجتماعی: ایجاد و تأسیس مراکز مشاوره و مددکاری اجتماعی ، مدرسه‌سازی و توسعه دانشگاه‌ها و آموزش از مثال‌های بارز آن است.

کارآفرینی فرهنگی

تعریف کارآفرینی فرهنگی: کارآفرینی در زمینه‌های مختلف فرهنگی نظیر هنر ، گروه‌های موسیقی ، پروژه‌های تئاتر و سینما ، ورزش و تیم‌های ورزشی و … است.

مثال و ایده های کارآفرینی فرهنگی: حوزه‌های مختلفی از جمله تبلیغات و جذب مخاطب ، بلیط فروشی ، برگزاری همایش یا کنسرت و … از حوزه‌های قابل پوشش توسط کارآفرینی فرهنگی است.

کارآفرینی در حوزه تولید محصول

کارآفرینی کشاورزی

تعریف کارآفرینی کشاورزی: تولید ارزش در محصولات کشاورزی با شیوه‌های جدید علمی و مکانیزه.

اهداف کارآفرینی کشاورزی: تولید محصولات کشاورزی به شکل مکانیزه و با صرفه اقتصادی بیشتر برای صادرات و نیز حذف واسطه‌ها مد نظر است. یعنی فرآیند به گونه‌ای طراحی شود که بیشترین سود را برای خود کشاورزان و کارآفرینان بخش کشاورزی داشته باشد و دلال‌ها حذف شوند.

مثال و ایده های کارآفرینی کشاورزی: توجه به مدل‌های نوین و نوآورانه کشت ، توجه به شرایط اقلیمی و دستیابی به بهترین مدل زراعت با توجه به آن از مواردی هستند که در این شاخه از کارآفرینی مورد توجه قرار می‌گیرند.

کارآفرینی صنعتی

تعریف کارآفرینی صنعتی: ارزش‌آفرینی در بخش صنعت می‌تواند با بهینه کردن تولید صنعتی ، محصولات صنعتی بهتر ، خطوط تولید مناسب‌تر صورت بگیرد.

اهداف کارآفرینی صنعتی: کاهش زمان تولید به همراه افزایش کیفیت ، زنجیره تأمین بهتر و … می‌تواند از اهداف کارآفرینی صنعتی باشد.

مثال و ایده های کارآفرینی صنعتی: پیشرفت در انواع مدل‌های تولید با بهبود سرعت و کیفیت نظیر JIT و … مورد توجه این شاخه از کارآفرینی است.

کارآفرینی دیجیتال و سایبری

تعریف کارآفرینی دیجیتال: با رشد و توسعه تجارت الکترونیک و زیرشاخه‌های آن مانند دیجیتال مارکتینگ ، بسیاری از محصولات ، خدمات ، راهکارها و روش‌ها به صورت دیجیتالی درآمده‌اند. فرد کارآفرین می‌تواند با طراحی سایت یا استفاده از پلتفرم‌های مختلف شبکه اجتماعی نظیر اینستاگرام ، لینکدین ، توییتر و … به توسعه فرآیند کارآفرینی خود بپردازد.

اهداف کارآفرینی دیجیتال: توسعه مشاغل و کسب و کار به صورت الکترونیکی و دور زدن تمام فرآیندهای کار حضوری. هم‌چنین این نوع کارآفرینی از حوزه جغرافیایی می‌تواند فراتر برود.

مثال و ایده های کارآفرینی دیجیتال: می‌تواند حوزه‌های مختلفی را در بر بگیرد. از جمله آموزش الکترونیکی ، کتاب الکترونیک ، خدمات هاستینگ و ابر ، طراحی یا دانلود انواع نرم‌افزار و … .

انواع کارآفرینی بر اساس تعداد و هویت کارآفرینان

کارآفرینی شخصی: تمام فرآیند کارآفرینی توسط یک شخص انجام می‌شود.
کارآفرینی گروهی: کارآفرینی به صورت تیمی انجام می‌شود. در این تیم تقسیم وظایف و سهمیه‌بندی سود انجام می‌شود.
کارآفرینی دولتی: کارآفرینی توسط دولت و وزارتخانه‌های دولتی‌ در راستای اشتغالزایی و پیشرفت تکنولوژی یا خدمات.
کارآفرینی خصوصی: کارآفرینی توسط بخش خصوصی
کارآفرینی مشارکتی: کارآفرینی توسط ترکیب بخش دولتی و خصوصی انجام می‌شود.

انواع کارآفرینی بر اساس گستردگی کسب و کار

کارآفرینی کوچک و متوسط: توسط تعداد افراد کم و به صورت محلی انجام می‌شود. (در سطح یک شهر ، محله یا روستا)
کارآفرینی گسترده: می‌تواند در سطح کشوری یا جهانی انجام شود.

کارآفرینی بر اساس ریسک

کارآفرینی محتاطانه: راه‌های مطمئن انجام می‌شود.
کارآفرینی جسورانه: تمایل به ریسک زیاد وجود دارد.

جمع‌بندی

در این نوشتار کارآفرینی و ویژگی‌های آن تبیین شدند. به تعریف کارآفرینی و مؤلفه‌های مهم آن نظیر تعهد ، فرصت‌شناسی ، خلاقیت – نوآوری و ارزش‌آفرینی پرداختیم. از نگاه نگارنده مقاله ، این چهار مؤلفه هسته مرکزی کارآفرینی را تشکیل می‌دهند.

پس از آن به تاریخچه و سیر آن از انقلاب صنعتی پرداختیم و سپس در مورد چرخه مراحل و انواع آن توضیحاتی دادیم. هم‌چنین در مورد خلاقیت ، مراحل و منابع آن و نیز ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینان مباحثی مطرح گردید.

این یک مقاله آموزشی است که حاوی مطالب کلی و مقدماتی بوده پیش‌نیاز مباحث دیگر کارآفرینی می‌باشد.

منابع

۱. رابرت بی‌ملور و دیگران (مترجم: دکتر جهانگیر یدالهی فارسی) ، کارآفرینی برای همه ، انتشارات دانشگاه تهران ، چاپ دوم

۲. تعریف کارآفرینی چیست؟ – سایت متمم

۳. خلاقیت و نوآوری چیست؟ – راهکار مدیریت

۴. تفاوت تفکر همگرا و واگرا – سایت ذهن

۵. نوآوری ، خلاقیت و ایده سه ضلع مثلث تفاوت – سوشیال مدیا دات آی آر

۶. فرآیند خلاقیت – مصطفی امانی

۷. هنگ‌کنگ؛ نمونه موفق کارآفرینی شهری

۸. کارآفرینی دیجیتال چیست؟

۹. چرخه عمر کارآفرینی

۱۰. انواع کارآفرینی – بورسینس