تقسیم بندی انواع بیمه در ایران چگونه است؟ در این مقاله دیدگاه جامعی نسبت به انواع بیمه در ایران خواهیم یافت و برخی از آنها را با هم مقایسه خواهیم کرد.
بیمه چیست؟
بیمه قراردادی است بین بیمه شونده و سازمان بیمه کننده که در طی آن ، سازمان متعهد میشود در ازای دریافت مبلغ مشخصی در ماه ، از بیمه شونده در برابر بروز یک نقصان یا کمبود محافظت کند. و وی را تأمین مالی کند.
این نقصان و کمبود میتواند حوادث جانی باشد ، مانند بیماری و حوادث یا مالی و در مورد اموال باشد مثل ساختمان یا خودرو. و یا هر چیز دیگری که شأن او را به مخاطره بیندازد نظیر نقص در انجام مسئولیت.
تقسیم بندی انواع بیمه
- بیمه اشخاص
- بیمه اموال
- بیمه مسئولیت
این سه نوع بیمه بسیار کلی و بنیادی هستند و هر کدام شاخههای متعددی دارند.
بیمه اشخاص
همانطور که از نامش برمیآید انسانها را در برابر حوادث ناگوار و بیماریها بیمه میکند.
انواع بیمه اشخاص
دارای چند دسته هستند:
- بیمه درمان و بازنشستگی
- بیمه عمر
- بیمه حوادث
بیمه اموال
همانطور که مشخص است ، تفاوت بیمه اموال و اشخاص در این است که در بیمه اموال برخلاف جان و سلامتی افراد در برابر حوادث و بیماریها ، اموال و دارایی آنها بیمه میشود.
انواع بیمه های اموال
که شامل:
- بیمه داراییهای غیر منقول (ساختمانی) در برابر حوادثی همچون آتشسوزی ، زلزله و سرقت
- بیمه وسایل نقلیه (نظیر خودرو و موتورسیکلت) که شامل مواردی همچون بیمه بدنه و بیمه شخص ثالث میباشد.
- بیمه مهندسی
- بیمه اموال تجاری که مورد واردات و صادرات قرار میگیرند.
برای مطالعه بیشتر: مقاله در مورد صنعت ساختمان و دیجیتال مارکتینگ
بیمه مسئولیت
مسئولیت افراد یا سازمانها بیمه میشود و در صورتی که قصوری در مسئولیت افراد یا سازمانها اتفاق بیفتد ، سازمان بیمه به افرادی که در اثر این قصورها آسیب دیدهاند خسارت میپردازد.
انواع بیمه مسئولیت
این نوع بیمه چهار دسته مهم دارد:
- بیمه مسئولیت عمومی
- بیمه مسئولیت حرفهای
- بیمه مسئولیت تولید کننده کالا
- بیمه مسئولیت کارفرما در برابر کارمندان
کلیه مواردی که نام بردیم ، از انواع بیمه های رایج در ایران میباشند.
بیمههای خاص
برخی از انواع خاص بیمه وجود دارند که کاربرد ویژهای دارند. مثلاً بیمه داراییهای شما در بورس.
بیمههای بسیار خاصتر هم وجود دارند مانند بیمه آثار هنری ، بیمه حنجره یک خواننده یا دست یک نوازنده و نقاش و پای یک فوتبالیست.
اکنون تقسیم بندی انواع بیمه را به صورت کلی دانستیم. اکنون با توجه به اینکه بیمه اشخاص و بیمه وسائل نقلیه بسیار پرکاربردند ، در این مقاله به معرفی آنها خواهیم پرداخت و برخی از آنها را مقایسه خواهیم کرد.
آشنایی با انواع بیمه های درمانی و بازنشستگی در ایران
مهمترین زیررده بیمه اشخاص است که به بیمه افراد در برابر بیماریها و از کارافتادگی میپردازد. در ایران دو بخش مهم دارد: بیمه پایه و بیمه تکمیلی
بیمه پایه
همانطور که از نامش برمیآید خدمات پایه و اساسی را در قبال بیماری و ازکارافتادگی بیمه شوندگان انجام میدهد. برخی از مهمترین سازمانهای بیمهگر پایه در ایران عبارتند از:
سازمان تأمین اجتماعی
بیمههای این سازمان در دو دسته کلی بیمه اجباری و بیمه خویش فرما قرار میگیرند.
بیمه پایه اجباری تأمین اجتماعی: کلیه شاغلان به خدمت در شرکتهای دولتی و خصوصی ، بایستی به صورت اجباری به وسیله کارفرمای خود بیمه شوند. در این حالت حق بیمه از فیش حقوقی آنان پرداخت میگردد. خدمات این بیمه شامل درمان و بازنشستگی است. بازنشستگی طبق دو شرط سنی و سابقهای و بر مبنای سنوات خدمت انجام میشود. کسی با سی سال سابقه خدمت میتواند از مزایای سی روز حقوق بازنشستگی به صورت کامل استفاده کند. مردان در سن ۶۰ سالگی و زنان در سن ۵۵ سالگی میتوانند با هر میزان سنوات خدمت بازنشسته شده و به ازای هر سال خدمت ، یک روز حقوق دریافت کنند. همچنین خدمات مربوط به فوت بیمه شده اصلی و پرداخت به بازماندگان در این بیمه انجام میشود.
بیمه پایه خویش فرما: این نوع بیمه تأمین اجتماعی مخصوص کسانی هست که در استخدام کسی نیستند و برای خودشان کار میکنند. دارای دو شاخه بیمه حرف و مشاغل آزاد و بیمه اختیاری میباشد.
۱. بیمه حرف و مشاغل آزاد: با سه درصد درخواستی ۱۲ ، ۱۴ و ۱۸ درصد ارائه میشود. شرط استفاده از این بیمه ، داشتن پروانه کسب و کار و یا مدرک سازمان فنی و حرفهای است. در این نوع بیمه فرد میتواند خودش و کارکنانش را بیمه کند.
۲. بیمه اختیاری: هر کسی با داشتن سابقه سی روز پرداخت حق بیمه و یا داشتن کارت پایان خدمت برای آقایان میتواند از این بیمه استفاده کند. این بیمه ویژه کسانی است که شغل و کسبی ندارند. این بیمه با نرخ ۲۷ درصد از پایه حقوق ارائه میشود و به دلیل بیشتر بودن درصد پرداختی از مزایای بیشتری نسبت به بیمه حرف و مشاغل آزاد برخوردار است.
بیمه شدگان خویش فرما مشمول قانون کار و بیمه بیکاری نمیشوند. اما به نسبت درصد پرداختی از برخی مزایا برخوردار خواهند بود. همچنین خدمات بیمارستانی و دارویی مشمول ده درصد فرانشیز میباشد.
برای مواردی از قبیل ثبت نام سوابق و دریافت کد استعلام بیمه تأمین اجتماعی به وبگاه این سازمان به نشانی www.tamin.ir مراجعه کنید.
بیمه سلامت و خدمات درمانی
همانگونه که از نامش برمیآید صرفا خدمات سلامت و درمان را انجام میدهد و شامل خدمات بازنشستگی نمیگردد.
خدمات این بیمه بر اساس اقشار اجتماعی و توسط صندوقهای بیمه جداگانه انجام میشود که شامل موارد زیر است:
- بیمه روستایی و عشایر
- بیمه کارکنان دولت
- بیمه سلامت همگانی
- بیمه سایر اقشار (شامل خانواده شهدا ، آزادگان و جانبازان ، روحانیون و طلاب ، بسیجیان و افراد تحت پوشش بهزیستی)
- بیمه ایرانیان
هر کسی که مشمول استفاده از هیچ کدام از بیمهها نباشد ، در صورتی که تحت پوشش هیچ بیمهای نباشد میتواند از بیمه ایرانیان استفاده کند.
بیمه نیروهای مسلح
کلیه افراد شاغل در نیروهای مسلح ایران با هر شغل و درجهای میتوانند از این بیمه استفاده کنند. این بیمه دارای تمامی طرحهای درمان و خدمات رفاهی بازنشستگی میباشد.
بیمه کمیته امداد امام خمینی (ره)
بیمههای کمیته امداد برای افرادی که از نظر رفاه ضعیف هستند در نظر گرفته شده است. هدف این سازمان توانمندسازی افراد تحت پوشش است. همچنین بیمه کمیته امداد دارای خدمات بازنشستگی و فوت نیز میباشد. بیمههای این سازمان در قالب سه طرح زیر ارائه میگردد:
۱. طرح اشتغال و خودکفایی
۲. طرح زنان بی سرپرست خانوار شهری
۳. طرح مددجویان در قالب صندوق بیمه شهری و روستایی
بیمه تکمیلی درمان
بیمه پایه تمامی خدمات بیمه را ضمانت نمیکند و پوششی حداقلی در این زمینهها ارائه میدهد. و در موارد بیشماری بیمه شدهها مشمول پرداخت فرانشیزهای مختلفی میگردند. شرکتهای بیمهای نیز وجود دارند که طرحهای تکمیلی خدمات درمانی را برای خدمات پاراکلینیکی ارائه میدهند.
برخی از آنها عبارتند از: بیمه ایران ، بیمه البرز ، بیمه سامان ، بیمه تعاون ، بیمه پاسارگاد ، و … .
همچنین طرحهای بیمه تکمیلی در قالب دو دسته گروهی و انفرادی انجام میشوند.
طرحهای انفرادی ویژه بیمه شدگان پایه خویش فرما و مشاغل کوچک تا ۵۰ نفر و طرحهای گروهی برای شرکتها و سازمانهای بالای ۵۰ نفر پرسنل میباشد.
توجه: برخی شرکتهای بیمه مانند بیمه سامان و بیمه تعاون طرحهای تکمیلی خدمات درمانی را به صورت انفرادی ارائه میدهند.
کدام بیمه درمان و بازنشستگی برای من مناسبتر است؟
شما میتوانید با توجه به سن ، شغل ، شرایط و موقعیت اجتماعیتان ، یکی از انواع این بیمهها را انتخاب کنید.
۱. در صورتی که کارمند یا کارگر شاغل باشید ، خود به خود تحت بیمه اجباری تأمین اجتماعی قرار خواهید گرفت. برای استفاده از خدمات درمان بیمه تأمین اجتماعی ، بایستی برای انجام یک سری مراحل نظیر معاینات پزشکی به شعب این سازمان یا کارگزارهای مورد تأییدشان مراجعه کنید. همچنین دغدغهای برای موضوع بازنشستگی نخواهید داشت.
۲. اگر نظامی باشید به طور خودکار تحت پوشش بیمه نیروهای مسلح قرار خواهید گرفت.
۳. اگر شاغل نیستید و خویش فرما هستید ، و خدمات بازنشستگی برایتان اهمیت دارد ، از انواع بیمه خویش فرما تأمین اجتماعی استفاده کنید. و برای استفاده از بیمه تکمیلی طبق شرایط زمانی و ضوابط به یکی از شرکتهای ارائهدهنده طرح بیمه تکمیلی انفرادی مراجعه کنید.
۴. در صورتی که نیاز به خدمات بازنشستگی ندارید ، و فقط خدمات درمانی برایتان دغدغه است ، میتوانید از انواع بیمه سلامت و خدمات درمانی با توجه به موارد زیر استفاده کنید:
۱. شغلتان و صنف شغلی ای که در آن قرار میگیرید.
۲. وضعیت اجتماعی نظیر روستایی یا شهری بودن
۳. تحت پوشش بهزیستی بودن
۴. تعلق داشتن به اقشار خاص
و … .
۵. اگر تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) هستید ، از هر یک از طرحهای آن به فراخور شرایط خود میتوانید استفاده کنید.
اگر از اقشار خاصی چون زنان سرپرست خانوار شهری هستید میتوانید از طرح مربوط به همین مسئله استفاده کنید.
اگر از روستاییان یا عشایر هستید ، میتوانید از طرح مددجویان در قالب صندوقهای روستایی و عشایری استفاده نمایید.
بیمه عمر
در ادامه مبحث تقسیم بندی بیمه ها در ایران ، به بیمه عمر و انواع مختلف آن میرسیم.
بیمه عمر گونه دیگری از بیمه اشخاص است که نوعی سرمایهگذاری برای برداشت در اواخر عمر یا پس از اتمام قرارداد توسط بیمه شونده و یا پس از مرگ بیمه شده توسط بازماندگان است.
این نوع بیمه دارای شرایط سنی خاصی است و با افزایش سن ، نرخ حق بیمه نیز افزایش مییابد.
در بیمه عمر پوششهای بیمهای مختلفی اعمال میشود که بسته به نوع طرح متفاوت است. این پوششها شامل فوت ، بیماریهای خاص ، سرمایهگذاری ، بازنشستگی ، تأمین آتیه فرزندان و خانواده ، مانده بدهکاری و … میباشند.
با توجه به تنوع طرحهای مختلف بیمه عمر و جذابیتهای آن ، شرکتهای بیمه مسئولیت فروش این بیمه نامهها را به نمایندگان خود سپردهاند. به دلیل همین تنوع و جذابیتهای موجود ، نمایندگی فروش بیمههای عمر به یک بازار بسیار رقابتی ، جذاب و پرسود تبدیل شده است.
تمامی شرکتهای ارائه دهنده بیمه عمر ، از طرف بیمه مرکزی نمرهای به نام توانگری دریافت میکنند که بایستی مد نظر قرار داده شود.
برخی انواع بیمه عمر
بیمه عمر و سرمایهگذاری: دارای پوششهای مختلفی نظیر زمان حیات و زمان فوت میباشد. پس از پایان قرارداد در صورت زنده بودن بیمه شونده ، مبلغ سرمایهگذاری شده با سود به وی پرداخت میشود. در صورت فوت به بازماندگان وی خسارت پرداخت میگردد.
بیمه عمر زمانی: پوشش این بیمه تنها فوت در زمان قرارداد بیمه است. پس از اتمام قرارداد به بیمه شونده هیچ چیز پرداخت نمیگردد. مزیت این نوع بیمه ، پرداختیهای ناچیز از سوی بیمه شونده و در مقابل دریافت خسارت قابل توجه توسط بازماندگان است.
بیمه تمام عمر: در صورت فوت در هر سن و سالی ، شرکت بیمه سرمایهای به بازماندگان میپردازد.
بیمه عمر و بازنشستگی: پوشش مهم آن ، تأمین مستمری فرد بیمه شونده پس از بازنشستگی است.
بیمه تأمین آتیه فرزندان و خانواده: دارای پوشش تأمین آینده فرزندان و بازماندگان یک خانواده است.
بیمه عمر مانده بدهکاری: در صورت بدهکار بودن بیمه شونده هنگام فوت ، بدهی های او از قبیل وامهای معوقه بانکی بر عهده شرکت بیمه قرار میگیرد و از دوش بازماندگان برداشته میشود.
بیمه حوادث
بیمه حوادث نیز نوعی از بیمه اشخاص است که در برابر حوادث غیرمترقبه بیمه کند. این نوع بیمه دارای انواع مختلفی با توجه به طبقه صنفی افراد و سایر ملاحظات است.
بیمه دانشآموزان و دانشجویان: این نوع بیمه دانشآموزان و دانشجویان را حین حضور در مدرسه و دانشگاه بیمه میکند.
بیمه ورزشی: این بیمه مخصوص ورزشکاران در محیطهای باشگاهی و یا مسابقات است و آنان را در برابر آسیبهای ورزشی بیمه میکند.
بیمه مسافرتی: بیمهای است که تمام وقایع غیرمترقبه در سفر نظیر تأخیر در پرواز هواپیماها و حرکت قطارها ، تصادفات جادهای ، بیماری حین سفر و … را بیمه کرده و هزینههای آن را میپردازد. هزینههایی از قبیل اقامت اجباری در هتلها در اثر این تأخیرها و هزینه ناهار و شام و نیز هزینههای بیمارستانی و دارویی.
معرفی برخی از بیمههای اموال
حال در ادامه مبحث تقسیم بندی انواع بیمه در ایران ، چند نوع مهم از بیمه های اموال را در قالب دو دسته بیمههای مربوط به وسائط نقلیه و بیمههای مربوط به ساختمان بررسی خواهیم کرد.
انواع بیمه های اموال از جنس وسائط نقلیه
بیمه شخص ثالث: مهمترین نوع بیمهها در این دسته است که کاربرد آن پرداخت خسارت به اشخاص ثالث درون یا بیرون ماشین است که در تصادفات آسیب میبینند. داشتن آن برای صاحبان خودرو الزامی است.
بیمه بدنه: خساراتی که به بدنه خودرو وارد میشود میپردازد. مانند بیمه شخص ثالث اجباری نیست اما داشتن آن بسیار بهتر است.
بیمه موتورسیکلت: این بیمه تمامی پوششهای مربوط به شخص ثالث و بدنه را در مورد موتورسیکلتها به عهده میگیرد.
بیمههای مرتبط با ساختمان
بیمه آتشسوزی: خسارات ناشی از آتشسوزیها ، انفجارها و صاعقه را میپردازد.
بیمه زلزله: پرداخت خسارت خرابیهای ناشی از زمینلرزهها. بیمه زلزله به نوعی بیمه تکمیلی برای بیمه آتشسوزی به شمار میآید.
بیمه مسئولیت
همه انسانها در جامعه مسئولیتهایی دارند که در صورت اهمال در انجام آنها ممکن است به دیگران آسیب بزنند. بیمهگران پوششهایی را برای جبران اینگونه آسیبها در نظر گرفتهاند که بیمه مسئولیت نام دارد.
انواع مسئولیت
در قوانین حقوقی دو نوع مسئولیت وجود دارد ، مسئولیت کیفری و مسئولیت مدنی.
مسئولیت کیفری: شامل آسیبهایی است که در اثر جرائم به وجود میآید ، مانند قتل عمد ، قتل غیر عمد ناشی از درگیری ، دزدی و سایر انواع جرائم.
مسئولیت مدنی: شامل آسیبهای مالی و جانی است که در اثر حوادث ناخواسته پیش میآید. مرتکب یا مقصر حادثه ، هیچ نوع تعمد ، تمایل و حتی آگاهی ای نسبت به بروز حادثه نداشته است. در این حالت فردی که مسبب حادثه بوده ، قطعاً از نظر کیفری مسئولیت ندارد و مجرم کیفری به شمار نمیرود ، اما از نظر مدنی مسئولیت دارد و بایستی خسارات وارده را جبران کند. در این حالت انواع پوشش بیمه مسئولیت به کار او خواهد آمد.
روشن است که بیمهگران مسئولیت ، تنها مسئولیتهای مدنی را پوشش میدهند. مسئولیتهای کیفری ناشی از جرائم مشمول هیچ نوع پوشش بیمهای نخواهند بود.
انواع مسئولیت مدنی
مسئولیت مدنی ناشی از قصور خود شخص: در این حالت اعمال خود شخص به صورتی ناخواسته سبب ایراد آسیب مالی یا جانی بر افراد میگردد. (اعم از کارکنان یا اشخاص ثالث)
مسئولیت مدنی ناشی از قصور افراد زیرمجموعه: یکی از افراد زیرمجموعه شرکتی که فرد مورد نظر تأسیس کرده ، عملی آسیب زننده به شکل غیر عمد انجام میدهد.
مسئولیت مدنی ناشی از اموال: یکی از اموال فرد مورد نظر باعث ایجاد آسیب میگردد. مثلا انفجار کپسول گاز ، یا ریزش سقف مجموعه و … .
انواع بیمه مسئولیت
بیمه مسئولیت عمومی
این نوع بیمه مخصوص فعالیتهای شهرداریها ، آموزشگاهها ، اماکن ورزشی و … است که ممکن است با فعالیتهای خود به عموم شهروندان آسیب بزنند. مثلا افتادن یک تابلو تبلیغاتی که درست نصب نشده میتواند باعث خسارت مالی یا حتی جانی شود. در این حالت خسارت را بیمهای که پوشش مسئولیت عمومی را برای بخش اداری مربوطه انجام داده میپردازد. انواع بیمه مسئولیت عمومی عبارتند از: بیمه مسئولیت ساختمان ، آتشسوزی و … که همگی جبران خسارات به اشخاص ثالث آسیبدیده را تضمین میکنند. همچنین بیمه مسئولیت عمومی کارفرما در قبال کارکنان.
بیمه مسئولیت حرفهای
پوششی برای جبران خسارت ناشی از اشتباهات حرفهای پزشکان ، پیراپزشکان ، مهندسان و … میباشد. مثلا پزشکی در اثر اشتباه موجب فوت یا نقص عضو بیمار میگردد. در این حالت بیمهگر مسئولیت حرفهای پزشکان ، خسارت میپردازد.
انواع دیگر بیمههای مسئولیت حرفهای عبارتند از بیمه مسئولیت فنی مدیران ، مانند هتلداران ، مدیران رستوران ، مدیران تورهای زیارتی و سیاحتی ، مدیران مهدهای کودک ، مدیران پارکینگها ، مدیران شهربازیها و اماکن تفریحی و … .
در این نوع پوششها نیز شرکت بیمهگر خسارت ناشی از حوادث غیرمترقبه در هر یک از این اماکن را خواهد پرداخت.
بیمه مسئولیت تولیدکنندگان کالا
این نوع بیمه ، خساراتی که از انفجار یا تخریب کالاهای تولید شده به اشخاص ثالث وارد میشود را پوشش میدهد. مثلا کپسول آتشنشانی منفجر میشود و به افرادی آسیب میرساند. در این حالت تولیدکننده مسئول است و بیمه خسارت او را میپردازد.
جمعبندی
در این مقاله درباره تقسیم بندی انواع بیمه ها در ایران ، تعاریف و مقایسه برخی از آنها دیدی کلی به دست آوردیم. با سپاس از مطالعه شما.
منابع
۱. بیمه پایه چیست و انواع آن کدام است؟
۳. انواع بیمه درمانی پایه – بیمه ماهان
۴. انواع بیمه و نکات حقوقی آن – مجله حقوقی وینداد
۵. با انواع بیمه عمر و سرمایهگذاری آشنا شوید. – بیمه تایم
۶. راهنمای بهترین بیمه عمر – از کی دات کام
این مقاله برای من مفید بود
1+ 7 نفر این مقاله را پسندیده