معرفی رشته علوم آزمایشگاهی (علوم آزمایشگاه بالینی)؛ در این مقاله برآن شدیم تا این رشته را معرفی کرده و از شرایط کاری آن بگوییم.
یکی از چالشهایی که هرکس در زندگی با آن مواجه میشود، موضوع ادامه تحصیل و انتخاب رشته است. در کشور ما، ایران، در گروه آزمایشی علوم تجربی، رشتههای علوم پزشکی از جمله پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و پیراپزشکی از اهمیت خاصی برخوردارند. به طور معمول، افرادی که با رتبه بالا آزمون ورودی دانشگاهها را پشت سر گذاشتهاند، برای انتخاب یک رشته از بین رشتههای شاخه علوم پزشکی کمی احساس سردرگمی میکنند. ما در این مقاله عنوانهای زیر را درباره یکی از رشتههای مهم شاخه علوم پزشکی یعنی رشته علوم آزمایشگاهی بررسی کرده و نتایج را در اختیار شما عزیزان قرار دادهایم.
فهرست عناوین:
- معرفی رشته علوم آزمایشگاهی
- در رشته علوم آزمایشگاهی چه دروسی به دانشجویان تدریس میشود؟
- یک کارشناس آزمایشگاه چه وظایفی دارد؟
- یک کارشناس آزمایشگاه موفق باید چه روحیات و علایقی داشته باشد؟
- بازار کار رشته علوم آزمایشگاهی چگونه است؟ یک کارشناس علوم آزمایشگاهی میتواند در چه شغلهایی فعالیت داشته باشد؟
- آیا امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر در رشته علوم آزمایشگاهی وجود دارد؟
- آیا بعد از دریافت مدرک کارشناسی علوم آزمایشگاهی میتوانم آزمایشگاه تاسیس کنم؟
- آیا رشته علوم آزمایشگاهی امتیاز خاصی در اختیار فارغ التحصیلان آن برای امر مهاجرت تحصیلی و ادامه تحصیل در خارج از کشور قرار میدهد؟
– خلاصه مطالب:
- واحدها و برنامه درسی:
- دروس عمومی: 22 واحد
- دروس پایه: 31 واحد
- دروس اختصاصی: 61 واحد
- کارآموزی و کارورزی در عرصه: 16 واحد
- جمع واحد: 130 واحد
دانلود چارت درسی علوم آزمایشگاهی دانشگاه علوم پزشکی تهران
- میزان درآمد(سال 1401):
- 8-10 میلیون تومان ماهانه(کارشناس با سابقه کاری کم)
- 10-15 میلیون تومان ماهانه(سوپروایزر و با سابقه کاری 10 سال به بالا)
- 20-30 میلیون تومان ماهانه(مسئول فنی)
- سطح سختی دروس: دشوار
- امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر: دارد
– توضیح مطالب:
1. معرفی رشته علوم آزمایشگاهی:
رشته علوم آزمایشگاهی از رشتههای زیرگروه یک گروه آزمایشی علوم تجربی و یکی از رشتههای پراهمیت در فرایندهای بهداشتی و درمانی است که در دانشکده پیراپزشکی دانشگاههای علوم پزشکی کشور ، با برنامه کارشناسی پیوسته 4 ساله ارائه میشود
(کارشناسی پیوسته یعنی لیسانسی که آزمون کاردانی به کارشناسی ندارد و دانشجو بعد از 4 سال تحصیل پیوسته در یک دانشگاه، مدرک لیسانس میگیرد). گفته میشود که 70% از تشخیص پزشک وابسته به نتیجه آزمایشهایی میباشد که از بیمار گرفته شده است. اهمیت این رشته در آنجا مشخص میشود که اگر شما به عنوان یک کارشناس آزمایشگاه بالینی، به اشتباه برای یک بیمار، آلودگی نمونه به “قارچ سیاه” را گزارش کنید، این نتیجه میتواند به قطع عضو آن بیمار با عمل جراحی منجر شود! یا مثلا اگر قبل از تزریق خون به بیماری که هنگام جراحی خون از دست داده است، نتیجه یک آزمایش به نام “کراس مچ” را اشتباه گزارش کنید، فرد با دریافت کیسه خون ناسازگار با گروه خونی خود جان خود را از دست میدهد! تمامی شاخههای پزشکی ارتباط محکمی با آزمایشگاه و در نتیجه، علوم آزمایشگاهی دارند و آزمایشگاه با بیشتر بخشهای یک بیمارستان (یا انواع دیگر مراکز درمانی) در ارتباط است.
2. در رشته علوم آزمایشگاهی چه دروسی به دانشجویان تدریس میشود؟
دروس این رشته شامل تمامی دروس علوم پایه پزشکی به همراه چند درس تخصصی میباشد (به صورت تئوری و عملی). دروسی از جمله باکتری شناسی پزشکی، ایمنی شناسی پزشکی، خون شناسی پزشکی برای این رشته دروس تخصصی به حساب میآیند. به طور خلاصه دانشجو طی این دوره میآموزد که هر تست آزمایشگاهی چه کاربردی دارد، ارتباط آن با بدن انسان چیست، نشاندهنده چه چیزی درباره بدن بیمار است و چگونه انجام میشود (برای آشنایی بیشتر با واحدها به بخش خلاصه مراجعه کنید).
3. یک کارشناس آزمایشگاه چه وظایفی دارد؟
یک کارشناس آزمایشگاه بر اساس تجربه و علاقه میتواند در بخش پذیرش یا بخش فنی فعالیت داشته باشد.
الف) وظایف در بخش پذیرش:
- خواندن نسخه بیمار و انتخاب ابزار و روش نمونه گیری مناسب آزمایشات تجویز شده
- دریافت، جمعآوری، لیبل زنی انواع نمونههای بیماران از جمله نمونه خون، ادرار و…
- محاسبه هزینه آزمایشها بر اساس نوع بیمه فرد
- ارائه نتایج آزمایش به بیمار یا پزشک یا هردو
- تماس با بیمار یا پزشک در صورت نیاز
ب) وظایف در بخش فنی:
- انتخاب روش مناسب برای انجام هر آزمایش
- تعیین اولویت انجام آزمایشها
- انجام آزمایش با نهایت دقت و سرعت
- نگهداری نمونهها
- ارائه نتایج به مسئول فنی آزمایشگاه
- مشورت با سوپروایزر آزمایشگاه در صورت ایجاد مشکل یا ابهام
- کالیبراسیون(تنظیم) دستگاهها و سعی در حفظ سالم نگهداشتن تجهیزات آزمایشگاه
- ابلاغ نتایج آزمایشات به اصطلاح اورژانس به پزشک معالج
- تکرار نتیجه آزمایش با توجه به صلاحدید مسئول فنی آزمایشگاه
البته در آزمایشگاههای تشخیص طبی، دو پست مهم به نام “سوپروایزر” و “مسئول فنی” نیز وجود دارد.
سوپروایزر، یک کارشناس آزمایشگاه با تجربه بالا (15-10 سال و بیشتر) است که بر کار کارشناسان آزمایشگاه نظارت میکند و همچنین وظیفه تهیه چک لیستهای مواد مورد نیاز و سلامت دستگاهها را بر عهده دارد.
مسئول فنی: هر آزمایشگاه دارای حداقل یک مسئول فنی میباشد که وظیفه اداره آن بخش از آزمایشگاه که مسئولیت آن را بر عهده گرفته را دارد. مسئول فنی آزمایشگاه باید دارای مدرک تخصص پاتولوژی و یا دکترای یکی از تکرشتههای علوم آزمایشگاه بالینی باشد. موسس آزمایشگاه میتواند خود، مسئولیت فنی آزمایشگاه را بر عهده بگیرد یا آنرا به افراد دیگری واگذار نماید.
4. یک کارشناس آزمایشگاه موفق باید چه روحیات و علایقی داشته باشد؟
یک کارشناس آزمایشگاه موفق باید از مسئولیت پذیری و دقت بالایی برخودار باشد. همچنین به کارهای تجربی و علمی از جمله انجام آزمایش علاقمند باشد و برای یادگیری تکنیکهای جدید، نحوه کار با کیتهای جدید و نحوه کار با دستگاههای جدید یک آزمایشگاه اشتیاق داشته باشد. در کنار اینها، این رشته برای آن دسته از افراد که به مشاغل مرتبط با پزشکی علاقمند هستند اما روحیه اینکه مرتب در کنار بیماران باشند را ندارد نیز مناسب است.
5. بازار کار رشته علوم آزمایشگاهی چگونه است؟ یک کارشناس علوم آزمایشگاهی میتواند در چه شغلهایی فعالیت داشته باشد؟
افرادی که از این رشته فارغ التحصیل شده اند میتوانند پستهای زیر را بر عهده بگیرند:
- کارشناس آزمایشگاه تشخیص طبی و ژنتیک پزشکی
- کارشناس آزمایشگاههای تحقیقاتی در دانشگاهها و شرکتهای مختلف
- کارشناس در آزمایشگاههای کنترل کیفی، کنترل میکروبی، صنایع غذایی، آب، بیوتکنولوژی و…
- کارشناس خط تولید فراوردههای دارویی یا فراوردههای سلامت محور دیگر
- پژوهشگر در شرکتهای دانشبنیان تولید فراوردههای سلامت محور
- سازنده یا واردکننده کیت و تجهیزات آزمایشگاهی
- کارشناس HSE
بازار کار این رشته در سالهای گذشته به خاطر بکارگیری افراد غیرمتخصص به عنوان کارشناس علوم آزمایشگاهی بالینی دارای محدودیتهایی بود ولی اخیرا با توجه به سختگیریهای وزارت بهداشت و تلاش قشر کارشناسان آزمایشگاه تشخیص طبی برای ایجاد یک نظام مانند نظام پزشکی برای فارغ التحصیلان علوم آزمایشگاهی، تمایل آزمایشگاههای خصوصی به اینکه نیروهای خود را حتما از بین فارغ التحصیلان علوم آزمایشگاهی انتخاب کنند، افزایش چشمگیری داشته است.
در کل میتوان گفت، به دلیل کمبود نیروی متخصص در امور آزمایشگاه تشخیص طبی، این رشته از بازار کار نسبتا خوب و ثابتی برخوردار است.
6. آیا امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر در رشته علوم آزمایشگاهی وجود دارد؟
رشته علوم آزمایشگاهی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا به صورت تکرشته ارائه میشود؛ به این معنا که شما میتوانید برای ادامه تحصیل یکی از شاخههای علوم آزمایشاهی بالینی از جمله میکروب شناسی پزشکی، ویروسشناسی پزشکی، انگل شناسی پزشکی، قارچ شناسی پزشکی، بیوشیمی پزشکی، ایمنی شناسی پزشکی و یا خون شناسی پزشکی را انتخاب کنید. (البته برای کارشناسی ارشد، میتوانید اکثر رشتههای کارشناسی ارشد علوم پزشکی انتخاب کنید؛ از جمله اپیدمیولوژی، آناتومی، سمشناسی، فیزیولوژی و…)
به علاوه، در ایران یک دوره 2 ساله به نام دوره تکمیلی یا فلوشیپ علوم آزمایشگاهی ارائه میگردد که آزمون آن هرچند سال یکبار برگزار میشود و به صورت تکرشته نمیباشد. متقاضیان این آزمون می بایست مدرک دکترا را در یکی از تکرشتهها کسب کرده باشند(برای اطلاعات بیشتر اینجا را بخوانید).
7. آیا بعد از دریافت مدرک کارشناسی علوم آزمایشگاهی میتوانم آزمایشگاه تاسیس کنم؟
خیر. اما در صورتی که شما به ادامه تحصیل علاقمند هستید، بعد از اخذ مدرک دکترا، با 2 نفر دیگر که دکترای تکرشته علوم آزمایشگاهی هستند، میتوانید یک آزمایشگاه 3 بخشی تاسیس کنید (این بخشها وابسته به تخصص 3 نفر موسس آزمایشگاه دارد).
به علاوه، در صورتی که شما موفق به پذیرش در دوره تکمیلی علوم آزمایشگاهی شوید، پس از پایان دوره میتوانید به صورت انفرادی به تاسیس یک آزمایشگاه تشخیص طبی بپردازید.
(برای آشنایی بیشتر با قوانین تاسیس آزمایشگاه تشخیص طبی اینجا را مطالعه کنید.)
8. آیا رشته علوم آزمایشگاهی امتیاز خاصی در اختیار فارغ التحصیلان آن برای امر مهاجرت تحصیلی و ادامه تحصیل در خارج از کشور قرار میدهد؟
این رشته به علت ماهیت پایهای بودن و در اصطلاح، بین رشتهای بودن، امکان آنرا در اختیار فارغ التحصیلان آن قرار میدهد که بتوانند برای بسیاری از رشتههای مرتبط با علوم پایه از جمله بیولوژی مولکولی، ژنتیک، شیمی، سرطان شناسی، داروشناسی، سمشناسی، آمار، اپیدمیولوژی، بیوانفورماتیک، بیوفیزیک و… در دانشگاههای خارج از کشور تقاضا ارسال کنند و برای دریافت فاند یا بورسیه اولویت داشته باشند.
جمع‌بندی: اگر به دنبال یک رشته با مهارتهای زیادی برای یادگرفتن و با دقت بالا هستید و یا از انجام فعالیتهای تکراری خسته میشوید، علوم آزمایشگاهی میتواند انتخاب خوبی برای شما باشد زیرا این رشته همانطور که از اسمش هم پیداست، با آزمایش و تجربههای جدید بسیاری آمیخته است و هر روز کار در آزمایشگاه، نکات جدید و جذاب فراوانی را برای شما آشکار میسازد.
در این مقاله درباره معرفی رشته علوم آزمایشگاهی صحبت کردیم. با تشکر از همراهی شما
این مقاله برای من مفید بود
1+ 0 نفر این مقاله را پسندیده
