انقلاب آموزشی؛ فرصت ها و چالش ها (بخش دوم)

در بخش اول این مقاله در مورد انقلاب فناوری آموزشی و بسترها و علل و اجزای آن توضیحاتی داده شد ، حال در این مقاله به اهمیت ، فرصتها و چالش‌های آن خواهیم پرداخت.

اهمیت انقلاب فناوری آموزشی

انقلاب فناوری آموزشی به همگان با هر سن و سال و جنسیت و تجربه ای و در هر مقام و جایگاهی این امکان را می دهد که بتوانند برای ادامه زندگیشان آموزش های مفید ببینند.

عدم محدودیت سنی: صرفا کودکان ، نوجوانان و جوانان در دهه های سنی بیست سالگی ، سی سالگی یا چهل سالگی مخاطب قرار نمیگیرند. افراد میانسال و مسن نیز می توانند برای اجرا و پیاده سازی برنامه های آینده خود از این طریق فعالانه آموزش ببینند.

بهینه سازی زمان: برخی جنبه های انقلاب فناوری آموزشی مانند تکنولوژی یادگیری در حرکت سبب می شود افراد از تایم های پرت خود که در حال رفت و آمد یا انتظار هستند به شکلی بهینه استفاده کنند.

درگیر کردن تمامی کانالهای حسی و تجربی: تکنولوژی های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده سبب می شوند افراد عمیق ترین کانال های حسی و تجربی خود را درگیر فرآیند یادگیری کرده و آموزش خود را بهینه کنند.

هم چنین به کارگیری این تکنولوژی ها در آموزش تجربه محور از بستر آموزش الکترونیکی و زیرشاخه های آن مثل آموزش ویدیویی و بازی محور سبب می شود افراد ضمن یکپارچه سازی یادگیری ، خلاقیت هم به خرج دهند و یادگیرنده منفعل نباشند.

برقراری عدالت آموزشی: با انقلاب نوین فناوری آموزشی ، هر کسی با یک گوشی هوشمند و نهایتا یک عینک واقعیت مجازی خواهد توانست از فرصت های آموزشی و پژوهشی به نحو احسن استفاده کند. آموزش به طبقه اجتماعی ، جغرافیا ، ملیت یا قومیت خاصی محدود نخواهد شد. فناوری جدید آموزش در حقیقت نقطه کمال آموزش از راه دور و آموزش رادیویی است که از دهه های گذشته نیز وجود داشته است و هدف عدالت آموزشی را دنبال می کرده.

چالش های انقلاب فناوری آموزشی

تجربه تاریخی نشان داده که هر پدیده جدیدی ، در آغاز عده زیادی مخالف یا معارض پیدا می کند.

اختراعات و ابداعات جدید توسط نخبگان انجام می شود ، کسانی که قدرت انعطاف و پردازش ذهنی بالا دارند ، اما در عموم مردم این میزان از انعطاف وجود ندارد. پس طبیعی است که دیگران دیرتر بتوانند پدیده های نوین را هضم و ادراک کنند.

به علاوه یک پدیده جدید در آغاز چون آزمایش نشده و تمام جنبه های مثبت و منفی آن شناخته نشده ، می تواند خطر آفرین باشد.

دلیل سومی که می توان ذکر کرد این است که به دلیل جدید بودن ، این فناوری ها در آغاز اغلب مورد استفاده افراد کلاهبردار و کسانی که ذهنیت خلافکارانه دارند قرار می گیرد.

چرا که فردی که ذهنیت فریبکارانه دارد ، همیشه به دنبال راه های جدید و کمتر شناخته شده برای رسیدن به مقاصد خود می باشد. “طبیعت فریبکاری” ارائه یک راهکار جدید و ناشناخته است ، و سعی می کند از غریزه کنجکاوی و انگیزه کسب تجربیات نو در افراد سوء استفاده کند. وگرنه هیچ کس از طریقی که قبلاً شناخته و یا تجربه کرده معمولا فریب نمی خورد.

این عوامل و وجود آن ها در زندگی بشر به قدری واضح هستند که برای اثبات آن ها نیازی به هیچ توضیحی و یا استناد به هیچ منبع خاصی نیست.

مجموعه این عوامل سبب می شود که در مقابل تمامی نوآوری ها مخالفت های شدید صورت بگیرد و به دلایلی که ذکر شد این مخالفتها قابل درک است و نمی توان تمام آن ها را به حساب انجماد فکری یا تحجر گذاشت.

فناوری های نوین آموزشی هم از این قاعده مستثنا نیست. مهمترین چالش های این فناوری ها عبارتند از:

1. هنوز برخی انسانها دید خوبی نسبت به اینترنت و فناوری های وابسته به آن ندارند. اینترنت جولانگاه کلاهبرداران مجازی بوده و هست و خواهد بود. محتواهای مستهجن و خلاف عفت عمومی نیز در آن همواره وجود خواهد داشت. بنابراین تا ساز و کارهایی برای تشخیص صلاحیت افراد و ارگان ها وجود نداشته باشد یا نتوان محتواها را کنترل کرد ، این ذهنیت بد در بسیاری از افراد باقی خواهد ماند. البته امروز با وجود ابزارهای هوش مصنوعی و شیوه های مختلف احراز هویت و احراز صلاحیت (Authentication and Authorizations) ، این معضل تا حدود زیادی برطرف می شود. هم چنین با دسته بندی محتوایی از نظر سنی و ایجاد محدودیت دسترسی می توان کودکان را از دستیابی به محتواهای نامتناسب با سنشان باز داشت. (اگر چه هنوز شیوه اطمینان بخشی وجود ندارد.)
2. از نظر بسیاری از والدین ، اینترنت و شبکه های اجتماعی موجب حواس پرتی و عقب ماندگی یا حتی تنبلی و کم تحرکی دانش آموزان می شود ، که البته از جهاتی هم نظر صحیحی است ولی گام های مؤثری برای برطرف کردن این نواقص برداشته شده است. مانند ایجاد بازی های ویدیویی حرکتی که از جمله کانال ها و مجراهای عالی برای آموزش های حرکتی و ورزشی کودکان هم به شمار می رود.
3. در بسیاری از کشورها زیرساخت های مناسب برای پیاده سازی فناوری های نوین آموزشی هنوز وجود ندارد یا ساختار بوروکراتیک پیچیده مانع راه اندازی فناوری های نوین آموزشی می گردد. اما با توجه به اینکه در نهایت تغییرات تکنولوژیکی توسط دولتها پذیرفته و به رسمیت شناخته شده اند – تا جایی که گاه همین دولتها مروج و اشاعه دهنده تکنولوژی می شوند – می توان انتظار داشت که تا چند سال آینده بیشتر دولتهای جهان از انقلاب نوین فناوری آموزشی حمایت و بسترهای اشاعه آن را فراهم کنند.
4. ترس دیگری که وجود دارد این است که دولتها و ملتها نگران استحاله فرهنگی هستند ، و می ترسند جریان خاصی کنترل این تحول جدید را به دست گرفته و سبب تهی شدنشان از فرهنگ گذشته خود و استحاله شدن در یک نظام فکری جدید بشود. این دغدغه که البته می تواند به حق باشد راهکارهای خاص خود را دارد که البته پرداختن به آن از حوصله این مقاله و صلاحیت نویسنده آن خارج است و باید در جای خودش و توسط اهلش به آن پرداخته شود.

در این مقاله که در دو بخش توسط گروه آموزشی گلرن ورک گردآوری و ویرایش شده ، به انقلاب فناوری آموزشی ، اجزا ، اهمیت ، فرصتها و چالشها و راهکارهای احتمالی آن پرداختیم. نظر خودتان را با ما به اشتراک بگذارید. هم چنین از اساتید ، دانشجویان و پژوهشگران محترم دعوت به همکاری می شود.