شگفتی های سیاره عطارد

تیر یا عطارد نخستین سیاره در منظومه شمسی است که به دلیل ساختار، رفتار و ویژگی‌های منحصر به فرد خود شناخته شده است. این سیاره، کوچکترین و درونی‌ترین سیاره منظومه است که در نزدیکترین فاصله به خورشید قرار دارد.

شگفتی های سیاره عطارد

عطارد به دلیل نزدیکی به خورشید، دماهای شدیدی را تجربه می کند که از ۱۸۰- درجه سانتیگراد (۲۹۰- درجه فارنهایت) در شب تا ۴۳۰ درجه سانتیگراد (۸۰۰ درجه فارنهایت) در طول روز متغیر است. این تفاوت شدید دما به دلیل عدم وجود جو و چرخش آهسته آن است که باعث می‌شود یک طرف سیاره دائماً رو به خورشید باشد و طرف دیگر در تاریکی بماند. در این مقاله با برخی از شگفتی های این سیاره با ما همراه باشید.

رفتار سیاره عطارد

از مهم‌ترین شگفتی های سیاره عطارد، رفتارهای آن است. یکی از جذاب‌ترین رفتارهای عطارد، مدار غیرعادی آن به دور خورشید است. بر خلاف اکثر سیارات که مدارهای تقریبا دایره‌ای دارند، مدار عطارد بسیار بیضوی است. این بدان معنی است که فاصله آن از خورشید در طول سال بسیار متفاوت است و منجر به تغییرات شدید دما و قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید می‌شود.

یکی دیگر از جنبه‌های جالب رفتار عطارد، چرخش آهسته آن بر محور خود است. تقریباً ۵۹ روز زمینی طول می‌کشد تا عطارد یک چرخش کامل یا دقیقاً دو سوم دوره مداری خود به دور خورشید را انجام دهد. این منجر به پدیده‌ای منحصر به فرد به نام “چرخش رزونانس” می‌شود که در آن عطارد هر دو سال سه روز را تجربه می‌کند. در نتیجه، یک روز در عطارد (یک چرخش کامل) بیشتر از یک سال در عطارد (یک دور کامل به دور خورشید) است.

جو عطارد

علاوه بر این، از دیگر شگفتی های سیاره عطارد این است که این سیاره دارای جو بسیار نازکی است که عمدتاً از اکسیژن، سدیم، هیدروژن، هلیوم و پتاسیم و بخار آب تشکیل شده است. این اگزوسفر ضعیف به دلیل نزدیکی به خورشید دائماً توسط بادها و تشعشعات خورشیدی از بین می‌رود. در نتیجه، هیچ شرایط آب و هوایی یا پدیده جوی قابل توجهی در عطارد وجود ندارد. از آن‌جایی که عطارد بر خلاف زمین یا مریخ، جو قابل توجهی ندارد، این بدین معنی است که سطح آن تغییرات شدید دمایی بین روز و شب را تجربه می‌کند. در طول روز، دما در عطارد می‌تواند به بیش از ۴۲۷ درجه سانتیگراد برسد، در حالی که در شب می تواند تا ۱۸۰ درجه سانتیگراد زیر صفر کاهش یابد.

ساختار سیاره عطارد

در این بخش از مقاله، به مطالعه ساختار عطارد می‌پردازیم، که به سطح و عمق آن اشاره دارد. در باب شگفتی های سیاره عطارد همین بس که عمدتاً از آهن و نیکل تشکیل شده است و یک هسته داخلی جامد از آهن و یک هسته بیرونی مایع از آهن مذاب دارد. سطح آن با لایه نازکی از سنگ سیلیکات و غبار پوشیده شده است.

سطح سیاره عطارد

سطح عطارد نیز به دلیل تاریخچه زمین‌شناسی و ترکیب آن، رفتار جالبی از خود نشان می‌دهد و از شگفتی های سیاره عطارد به شمار می‌رود. سطح این سیاره از دهانه‌های متعددی پوشیده شده است که حاصل برخورد سیارک‌ها و دنباله دارها در طی میلیاردها سال است. علاوه بر این، دشت‌ها و برآمدگی‌های گسترده‌ای وجود دارد که ناشی از فعالیت‌های زمین ساختی گذشته و فوران‌های آتشفشانی است.

ساختار عطارد را می توان به چندین عنصر کلیدی از جمله هسته، گوشته، پوسته و ویژگی‌های سطح آن تقسیم کرد. درک این مؤلفه‌‌ها برای درک بهتر شکل گیری و تکامل سیاره در طول زمان ضروری است.

هسته عطارد

در قلب عطارد یک هسته بزرگ آهن نیکل وجود دارد که حدود 60 درصد از جرم سیاره را تشکیل می دهد. اعتقاد بر این است که این هسته تا حدی مذاب است و مسئول تولید میدان مغناطیسی ضعیف سیاره است. به طور دقیق‌تر شاید بتوان گفت عطارد یک هسته داخلی جامد از آهن و یک هسته بیرونی مایع از آهن مذاب دارد. وجود یک هسته مذاب نشان می‌دهد که عطارد ممکن است در طول تاریخ خود گرمای داخلی قابل توجهی را تجربه کرده باشد که احتمالاً به دلیل فروپاشی رادیواکتیو یا برخورد سایر اجرام آسمانی بوده است.

گوشته عطارد

از دیگر شگفتی های سیاره عطارد این است که در اطراف هسته آن، یک گوشته سیلیکات وجود دارد که در مقایسه با سایر سیارات زمینی مانند زمین، نسبتاً نازک در نظر گرفته می‌شود. گوشته از طریق فرآیندهایی مانند فعالیت‌های آتشفشانی و حرکات تکتونیکی نقش مهمی در شکل دادن به سطح سیاره دارد.

پوسته عطارد

در بالای گوشته، پوسته عطارد قرار دارد که از مواد سنگی مانند بازالت و گرانیت تشکیل شده است. پوسته این سیاره به دلیل برخورد سیارک‌ها و دنباله دارها در طی میلیاردها سال به شدت سوراخ شده است. علاوه بر دهانه‌های برخوردی، سطح عطارد هم‌چنین دارای دشت‌ها، صخره‌ها، برآمدگی‌ها و تورفتگی‌های وسیعی است که سرنخ‌های ارزشمندی از تاریخ زمین‌شناسی آن ارائه می‌دهد.

مأموریت‌ها به سوی عطارد

در سال‌های اخیر، مأموریت‌های فضایی مانند MESSENGER ناسا (محیط فضایی سطح مرکوری GEochemistry and Ranging) داده‌های ارزشمندی در مورد ساختار عطارد از طریق مشاهدات و اندازه‌گیری‌های نزدیک ارائه کرده‌اند. این مأموریت‌‌ها شگفتی های سیاره عطارد را بیش از پیش نمایان کرده‌اند.

مأموریت‌هایی که تا کنون به سوی عطارد انجام شده شامل چندین مأموریت فضاپیما است، مانند:

Mariner 10

این کاوشگر در سال 1973 به فضا پرتاب شد و اولین فضاپیمایی بود که از عطارد بازدید کرد. این سیاره سه پرواز را انجام داد و اولین تصاویر نزدیک از سطح آن را ارائه کرد.

MESSENGER

عملیات مسنجر یک مأموریت ناسا برای مطالعه سیاره عطارد بود. این فضاپیما با نام مسنجر (سطح مرکوری، محیط فضایی، ژئوشیمی و محدوده)، در سال 2004 پرتاب شد و در سال 2011 وارد مدار عطارد شد. هدف این مأموریت مطالعه سطح، میدان مغناطیسی و جو سیاره به منظور درک بهتر آن بود. این فضاپیما داده‌ها و تصاویر ارزشمندی از عطارد قبل از پایان ماموریت خود با برخورد به سطح سیاره در سال 2015 ارائه کرد.

BepiColombo

این مأموریت مشترک بین آژانس فضایی اروپا (ESA) و آژانس اکتشافات هوافضای ژاپن (JAXA) در سال 2018 با هدف مطالعه سطح، مگنتوسفر و ساختار داخلی عطارد به فضا پرتاب شد. انتظار می‌رود این فضاپیما در سال 2025 به عطارد برسد.

این ماموریت‌ها به دانشمندان کمک کرده تا ترکیب، زمین شناسی و دینامیک میدان مغناطیسی سیاره را بهتر درک کنند.

سخن پایانی

در نتیجه، رفتار عطارد به دلیل دماهای شدید، مدار خارج از مرکز، چرخش رزونانس، جو نازک و ویژگی‌های زمین‌شناسی متنوع، واقعاً منحصر به فرد و فریبنده است. مطالعه این سیاره مرموز اطلاعات ارزشمندی در مورد شکل گیری سیاره‌ها و فرآیندهای تکاملی در منظومه شمسی ما ارائه می‌دهد. اگرچه عطارد در مقایسه با سیارات دیگر مانند زمین یا مریخ کوچک است، اما هم‌چنان با رفتار پیچیده و طبیعت مرموز خود دانشمندان را شگفت زده می‌کند. در این مقاله درباره شگفتی های سیاره عطارد صحبت کردیم. با تشکر از مطالعه شما.