تفاوت گردش نجومی و هلالی ماه چیست؟

تفاوت گردش نجومی و هلالی ماه چیست؟ در این مقاله نجومی قصد داریم به یک حقیقت علمی جذاب درباره گردش ماه به دور زمین بپردازیم.

بیشتر بخوانید: ماه و ساختار آن چیست؟

ماه یکی از جذاب‌ترین اجرام آسمانی در منظومه شمسی است. این قمر پنجمین قمر بزرگ منظومه شمسی است و تنها قمر طبیعی زمین به‌شمار می‌رود. در این مقاله به زمان چرخه آن، تفاوت گردش نجومی و هلالی ماه، عبور ماه از نصف النهار، و طلوع و غروب ماه می‌پردازیم.

طلوع و غروب ماه

طلوع و غروب ماه به زمانی اشاره دارد که ماه به ترتیب در بالا یا پایین افق ظاهر می‌شود. زمان دقیق این رویدادها نیز بسته به موقعیت مکانی شما در زمین و منطقه زمانی که در آن هستید متفاوت است. طلوع ماه زمانی اتفاق می‌افتد که لبه جلویی ماه برای اولین بار در بالای افق ظاهر شود، در حالی که غروب ماه زمانی رخ می دهد که لبه عقبی آن در زیر ناپدید شود.

این گردش ظاهری ماه به دور زمین است که به دلیل چرخش زمین به دور خودش اتفاق می‌افتد، درست مانند خورشید. و از دید ناظر زمینی تقریبا این‌طور به‌نظر می‌رسد که ماه در طول یک روز، یک دور به دور زمین می‌چرخد. اما آیا ماه در یک نقطه از آسمان ثابت است و هیچ حرکتی ندارد؟ خیر، این‌طور نیست. ماه نیز در دوره مشخصی به دور زمین می‌چرخد، و همین امر سبب ایجاد فازها و گامهای مختلف ماه یا همان اهله ماه می‌شود.

فازهای ماه و مدت زمان طلوع و غروب ماه

فازهای ماه نیز در تعیین زمان طلوع و غروب آن نقش دارند. در ماه کامل، هنگام غروب خورشید طلوع می‌کند و با طلوع خورشید غروب می‌کند. در حالی که در ماه جدید، با طلوع خورشید طلوع می‌کند و در غروب خورشید غروب می‌کند. گردش ظاهری ماه به دور زمین حدود ۲۵ ساعت طول می‌کشد، یعنی بیشتر از ۲۴ ساعت شبانه‌روز. ماه هر روز حدود ۵۰ دقیقه دیرتر از روز قبل طلوع می‌کند. همین امر روشن می‌کند که علت این افزایش، حرکت ماه به دور زمین است.

بیشتر بخوانید: گامهای ماه چیست؟

گردش نجومی: زمان چرخش کامل ماه به دور زمین

گفتیم که علاوه بر گردش ظاهری ماه به دور زمین به دلیل چرخش زمین به دور خودش، ماه یک گردش واقعی هم به دور زمین انجام می‌دهد. به همین دلیل به‌خاطر تفاوت موقعیت ماه نسبت به زمین و خورشید، فازها یا اهله ماه شکل می‌گیرد. این موضوع سبب می‌شود که اشکال مختلفی از آن به شکل هلال، نیمه ماه، و یا ماه کامل را ببینیم. میانگین زمانی که ماه طول می‌کشد تا دور زمین بچرخد 27.3 روز است. به این دوره، گردش نجومی ماه گفته می‌شود.

گردش هلالی: مبنای یک ماه قمری

اما یک ماه قمری، زمان رؤیت یک هلال ماه نو، یعنی بلافاصله بعد از مقارنه ماه با خورشید، تا هلال ماه نوی بعدی، حدود ۲۹/۵ روز طول می‌کشد. علت چیست؟ به دلیل چرخش زمین به دور خورشید، موقعیت زمین نسبت به خورشید تغییر می‌کند. هنگامی که ماه به همان نقطه قبلی نسبت به زمین برسد، که گردش خود را از آن‌جا به عنوان هلال ماه نو شروع کرده، هنوز به نقطه مقارنه با خورشید نرسیده است و ماه کهنه محسوب می‌شود.

دقیقا به علت همین جابجایی زمین است که مقارنه بعدی ماه با خورشید، بعد از چرخش واقعی یا نجومی ماه به دور زمین رخ می‌دهد. بنابراین طول یک ماه قمری به 29.5 روز خواهد رسید. به این مدت، گردش هلالی ماه گفته می‌شود. بدین ترتیب تفاوت گردش نجومی و هلالی ماه روشن می‌شود.

گردش ماه به دور خودش

سرعت گردش ماه به دور خودش با سرعت گردش ماه به دور زمین برابری می‌کند. علت آن تأثیرپذیری ماه از گرانش زمین است. به همین دلیل است که همیشه یک روی ماه به سمت ما قرار دارد و سمت دیگر آن را از روی زمین هرگز نخواهیم دید.

عبور ماه از نصف‌النهار

عبور از نصف النهار به زمانی اطلاق می‌شود که ماه از یک خط خیالی عبور می‌کند که از شمال به جنوب از طریق نقطه اوج ناظر (نقطه مستقیماً بالای سر) می‌گذرد. این خط نصف‌النهار نامیده می‌شود. در این حالت، ظهر ماه اتفاق می‌افتد و ماه در اوج است. زمان این اتفاق بسته به این‌که در کجای زمین هستید و در چه منطقه زمانی هستید متفاوت است. اگر ماه کامل باشد، و در مقابله با خورشید، ظهر ماه (اوج ماه) حوالی نیمه‌شب و معکوس با ظهر خورشید خواهد بود. اگر ماه به محاق رفته و در حالت مقارنه با خورشید باشد، اوج ماه با اوج خورشید هم‌زمان می‌شود.

فاصله بین دو ظهر ماه بیشتر از یک شبانه روز است، بنابراین در روزهای مشخصی از ماه قمری که ماه کامل است، ماه به اوج نخواهد رسید.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

درک اینکه ماه چقدر طول می‌کشد تا دور زمین بچرخد، چه زمانی از روی نصف‌النهار ناظر عبور می‌کند و چه زمانی طلوع یا غروب می‌کند، می‌تواند به ما کمک کند تا زیبایی و معنای این جرم آسمانی را بهتر درک کنیم. حرکات ماه برای قرن‌ها مورد مطالعه قرار گرفته‌است و ما هم‌چنان در مورد تأثیر آن بر سیاره و زندگی خود بیشتر می‌آموزیم.

در این مقاله، مطالبی را درباره ماه، از جمله تفاوت گردش نجومی و هلالی ماه آموختیم. با تشکر از همراهی شما.