مایکل پورتر

مایکل پورتر (متولد 1947) استاد و در اصطلاح “گورو” مدیریت در زمینه استراتژی رقابتی و هم‌چنین رئیس بخش در مدرسه بازرگانی هاروارد (HBS) است.

مدل نیروهای رقابتی (یا “مدل پنج نیرو”)، مدل زنجیره ارزش، مدل الماس پورتر و نظریه‌های استراتژی عمومی که او بنیاد کرده است در سراسر جهان برای همه سطوح مدیریتی شناخته شده است.

او با تبیین این مدل‌ها، سبب تحکیم پایه‌های علمی در مباحث کارآفرینی و ارزش‌آفرینی شده است. وی با تبیین مدل زنجیره ارزش، توضیح داد که هدف اصلی یک کسب و کار، در حقیقت ایجاد ارزش است.

کارآفرینان زیادی با استفاده از آموزه‌های آقای پورتر توانسته‌اند استارتاپ‌هایی ارزش‌آفرین، کارا و منحصر بفرد را رهبری کنند.

بیوگرافی مایکل پورتر

مایکل پورتر اقتصاددان، محقق، نویسنده، مشاور، سخنران و معلم است.

مایکل پورتر در دانشگاه پرینستون (کارشناسی ارشد) تحصیل کرد و در سال 1973 مدرک دکترای خود را در رشته اقتصاد بازرگانی از دانشگاه هاروارد در ایالات متحده آمریکا دريافت کرد.

او در طول دوران حرفه‌ای خود در مدرسه بازرگانی هاروارد، نظریه اقتصادی و مفاهیم استراتژیک را برای بسیاری از دشوارترین مسائل پیش روی کسب‌وکارها، اقتصادها و جوامع از جمله رقابت بازار و استراتژی کسب‌وکار، توسعه اقتصادی، محیط زیست و مراقبت‌های بهداشتی به کار برد.

تحقیقات عمیق او به طور گسترده‌ای در دولت‌ها، مشاغل، سازمان‌های غیردولتی و محافل دانشگاهی در سراسر جهان شناخته شده است. تحقیقات او جوایز متعددی دریافت کرده است و او امروزه پراستنادترین محقق در اقتصاد و تجارت است. اگرچه دکتر پورتر در درجه اول یک دانشگاهی است، اما کار او به طور قابل توجهی توسط عاملان در چندین زمینه گوناگون پذیرفته شده است.

نظریات مایکل پورتر

مایکل پورتر مفاهیم زیادی از قبیل زنجیره ارزش، مزیت رقابتی، رقابت‌پذیری و موقعیت رقابتی را وارد ادبیات آکادمیک کسب و کار و مباحث مدیریت استراتژیک کرد و به تثبیت آن‌ها پرداخت.

به همین دلیل مرکزیت و محوریت اصلی نظریات پورتر، موضوع رقابت است.

زمینه‌های علمی و تحقیقاتی

کارهای اولیه مایکل پورتر بر رقابت در صنعت و استراتژی تجاری متمرکز بود، جایی که او پیشگام استفاده از تئوری اقتصادی برای ایجاد درک و دریافت دقیق‌تری از رقابت در صنعت و انتخاب‌هایی بود که شرکت‌ها برای رقابت و بقا انجام می‌دهند. کار دکتر پورتر علاوه بر پیشبرد رشته اصلی خود، اقتصاد سازمان صنعتی، زمینه استراتژی مدرن را نیز تعریف کرد. ایده‌های او تقریباً در هر مدرسه تجاری در سراسر جهان و هم‌چنین اقتصاد و سایر رشته‌ها تدریس می‌شود. او امروز به نوشتن در مورد رقابت و استراتژی ادامه می‌دهد.

مقاله نوامبر 2014 او، چگونه محصولات هوشمند و متصل رقابت را تغییر می‌دهند، نقش فناوری اطلاعات در استراتژی را مورد بحث قرار می‌دهد. کار اصلی دکتر پورتر در مورد ساختار صنعت، زنجیره ارزش و موقعیت استراتژیک الهام بخش بسیاری از تحقیقات دیگر او بوده است.

دکتر پورتر سپس به توسعه اقتصادی و رقابت‌پذیری روی آورد، جایی که کارش بر پایه‌های اقتصاد خرد توسعه اقتصادی ملی و منطقه‌ای متمرکز بود. این مجموعه وسیع کار شامل مقالات نظری و تجربی متعددی در مورد مفهوم “خوشه‌ها” و تأثیر آنها بر عملکرد اقتصادی است. او هم‌چنین پروژه “نقشه‌برداری خوشه‌ای” را ایجاد کرد که پیشگام اندازه‌گیری دقیق جغرافیای اقتصادی بود و در ایالات متحده، اروپا و تعداد بسیاری از کشورهای دیگر به یک هنجار تبدیل شده است. تئوری‌های او به طور گسترده توسط سیاست‌گذاران دولتی و دست اندرکاران توسعه اقتصادی در سطح جهان اعمال می‌شود.

برخی از کتاب‌های معروف

مایکل پورتر نویسنده کتاب‌های معروف مدیریتی مانند استراتژی رقابتی (1980)، مزیت رقابتی (1985)، رقابت در صنایع جهانی (1986) و مزیت رقابتی ملل (1990) است. این کتب همگی از کتاب‌های پرفروش هستند و سبب شهرت جهانی آقای پورتر در زمینه استراتژی رقابتی شده‌اند.

قدرت کتاب‌های مایکل پورتر در عملی بودن آن‌ها نهفته است. کتاب‌های ایشان دستورالعمل‌های دقیقی را برای نتایج عملیاتی بهتر در اختیار کارآفرینان قرار می‌دهد.

نقدها

نظریات آقای پورتر بسیار رقابت‌محور است و در حقیقت ایشان در خارج از حیطه رقابت قادر به نظریه‌پردازی بیزینسی نبوده است.

در نقطه مقابل پورتر، پیتر دراکر، محوریت اصلی یک استراتژی را حفظ مشتریان وفادار می‌داند.

یکی دیگر از وقایعی که از دید منتقدان ممکن است به جایگاه و نقطه نظرات مایکل پورتر خدشه وارد کند، ورشکستگی مؤسسه مشاوران مدیریت مانیتور گروپ است.

هر چند باید در نظر داشت عالم نظریه پرداز با عالم یک رهبر و یا مدیر کسب و کار متفاوت است و نبایستی توقع داشت کسی که در نظریه پردازی خوب عمل می‌کند، حتما یک مدیر کسب و کار موفق هم باشد. البته دکتر پورتر مؤسسات موفقی را نیز در بخش استانداردسازی تأسیس کرده که برخی از آن‌ها عبارتند از:

مؤسسات تأسیس شده توسط مایکل پورتر

• The Initiative for a Competitive Inner City
• the Center for Effective Philanthropy: دارای ابزارهایی برای اندازه‌گیری اثربخشی یک بنیاد خیریه.
• FSG: شرکت مشاور ارزش‌آفرین
• کنسرسیوم بین‌المللی برای سنجش پیامدهای بهداشتی (ICHOM): ارائه استانداردهای پزشکی مؤثر برای درمان بیماران

منابع مورد استفاده

۱. معرفی مایکل پورتر – مدرسه بازرگانی هاروارد – ترجمه از انگلیسی

۲. بیوگرافی مایکل پورتر – ترجمه از انگلیسی

۳. معرفی مایکل پورتر

۴. مایکل پورتر کیست؟