بلک فرایدی چیست؟

جمعه سیاه یا بلک فرایدی، این باور وجود دارد که با بزرگترین حراجی در سراسر جهان روبرو هستیم. آخرین جمعه ماه نوامبر هر سال این اتفاق رخ می‌دهد و زادگاه اصلی آن شهر فیلادلفیا در آمریکا می‌باشد.

بلک فرایدی (Black Friday) یا جمعه سیاه، یک روز خاص است که در آن فروشگاه‌ها محصولات خود را با تخفیف استثنایی می‌فروشند. اما بزرگ ترین روز حراج در دنیا چه روزی است و چه فلسفه‌ای پشت آن قرار دارد؟

بلک فرایدی (Black Friday) یا جمعه سیاه به روز جمعه‌ی پس از روز شکرگزاری می‌باشد. یا آخرین جمعه ماه نوامبر.

تاریخچه بلک فرایدی

شاید به نظر برسد که جمعه سیاه یا Black Friday تاریخ طول و درازی دارد. به گذشته‌ای دور باز می‌گردد. شاید مناسبت خیلی ویژه‌ای در اعماق فرهنگ اروپای قرون وسطی Medival یا سنتهای مسیحیان قدیس داشته باشد. شاید هم به کشورهای اسلامی ربط داشته باشد (به دلیل تعطیلی جمعه در این کشورها) در حالی که اصلا چنین نیست.

بلک فرایدی یک سنت کاملا جدید و آمریکایی است. این روز در اواخر قرن ۱۹ میلادی نام گذاری شد. آبراهام لینکن، رئیس جمهور پرآوازه آن زمان آمریکا، که به شکست برده‌داری معروف است، آخرین پنجشنبه ماه نوامبر را به عنوان تعطیلات شکرگزاری قرار داد.

طلا، بازار و سوداگران

در آن دوران، جی گولد (Jay Gould) و جیمز فیسک (James Fisk) در مدت کوتاهی بیشتر طلاهای موجود در بازار را خریداری کردند و انحصار موقت طلا را به‌دست آوردند تا بتوانند درآمد بالایی کسب کنند. پس از آن دولت برای کنترل بازار و کاهش قیمت طلا، حجم زیادی طلا به کشور وارد و روانه بازار کرد. این کار باعث رکود اقتصادی شدید در آن زمان شد و فشار اقتصادی زیادی را به مردم آمریکا وارد کرد. در واقع ۲۴ سپتامبر سال ۱۸۶۹ به دلیل رسوایی بازار طلا در آمریکا، جمعه سیاه نام گرفت.

هر چند نمی‌دانیم این واقعه چه ارتباطی به برگزاری حراجی دارد، می‌تواند ربطش این باشد که در واقع دولت آمریکا سعی کرد بدون توجه به عاملان محتکر طلا، صرفا با واردات طلا میزان کمبود آن را جبران کند و قیمت طلا را کاهش دهد. یعنی برای طلا یک حراجی راه بیندازد که البته موفقیت‌آمیز نبود.

البته در آغاز ایجاد فرهنگ حراج در چنین روزی، عده زیادی تلاش کردند برای کاهش بار منفی “جمعه سیاه” نام‌های دیگری مانند Big Friday یا جمعه بزرگ به آن بدهند که البته ناموفق بود.

سپس عده‌ای تلاش دیگری کردند، به این نحو که رنگ سیاه را به رنگ سود در بازارهای سرمایه نسبت دهند.

این تلاش‌ها هر چه بودند و هر نتیجه‌ای که داشتند، این واقعه با همان نام بلک فرایدی یا جمعه سیاه، به بزرگترین فرآیند حراج در تاریخ بشر تبدیل شد و همچنان ادامه دارد.

بلک فرایدی در اینترنت

در سالهای اخیر با رشد و توسعه فروشگاه‌های الکترونیک و دیجیتال مارکتینگ، این سنت به یک دوره چهار روزه تبدیل شده که از جمعه تا دوشنبه ادامه دارد. دوشنبه بعد از بلک فرایدی، دوشنبه سایبری نام دارد که مخصوص فروشگاه‌های اینترنتی است.

سایت‌های فروش اینترنتی زیادی روی فرهنگ‌سازی بلک فرایدی و حراج آنلاین آن مانور داده‌اند مانند Amazon.com که باعث ورود این سنت به بریتانیا شد.

برندسازی و تبلیغات فروشگاه‌ها

در روز بلک فرایدی، بسیاری از خرده فروشی‌ها و فروشگاه‌های آنلاین، به ویژه آن‌هایی که دنبال برندسازی هستند، محصولات خود را در یک حراج واقعی با قیمت استثنایی به فروش می‌رسانند. هم‌چنین با توجه به نزدیکی این مناسبت با عید کریسمس و سال نو مسیحی، بسیاری از شهروندان غربی تلاش می‌کنند در این ایام خرید سال نو خود را با قیمت کمی انجام دهند.

بلک فرایدی اینترنتی در جهان

بلک فرایدی همانطور که گفتیم با صنعت دیجیتال مارکتینگ در تمام جهان گسترش یافت.

کشورهایی با فرهنگ نزدیک به آمریکا مانند کانادا یا کشورهای غیر مرتبط با آمریکا نظیر اوکراین بیشترین سود را از بلک فرایدی به دست می‌آورند و در سایر کشورهای جهان هم این حراج بزرگ اینترنتی در حال گسترش است.

داده‌ها حاکیست در کشورهایی مانند برزیل، روسیه و ترکیه این سنت در حال جا افتادن است. و فروش متوسطی را در این کشورها شاهد هستیم.

در کشورهایی مانند پاکستان نیز، حراج جمعه سیاه کم‌ترین رواج را دارد.

بلک فرایدی در ایران

در سال ۲۰۱۶، فروشگاه اینترنتی بامیلو اولین حراج را مشابه نمونه غربی آن برگزار کرد. سپس سایت‌هایی مثل دیجی‌کالا و ایسام نیز حراج بلک فرایدی را در دستور کار خود قرار دادند.

بالاترین تخفیفات بلک فرایدی در ایران مربوط به اقلام زیر است:پوشاک، کیف و کفش، جواهرات، لوازم الکترونیکی، لوازم بهداشتی و آرایشی و عطر.

طبق آمار سایت black-friday.global که وابسته به پلتفرم تحقیقاتی و ایجاد کمپین فروش picodi.com می‌باشد، ایرانیان پارسال به طور میانگین تخفیف ۴۱ درصدی را در بلک فرایدی تجربه کرده‌اند.

این وبگاه تخمین زده که امسال (۲۰۲۰) با توجه به شیوع اپیدمی کرونا، فروش اینترنتی در همه دنیا رایج شود، و از جمله در ایران ۱۰ درصد برسد. همچنین پیش‌بینی شده شده که ایرانیان تخفیف ۴۴ درصدی را تجربه کنند. ۴۵ درصد خریداران ایرانی، آنلاین خرید خواهند کرد و ۱۹ درصد به روشهای سنتی پایبند خواهند ماند و ۳۶ درصد تلفیق این دو را به کار خواهند بست.اوج فعالیت مابین ساعت ۱۰ صبح تا ۲ بعدازظهر روز جمعه هفتم آذرماه ۱۳۹۹ خواهد بود.