تخریب خلاق در نوآوری چیست؟

تخریب خلاق در نوآوری چیست؟ در این مقاله قصد داریم مفهوم تخریب خلاق و ارتباط آن با نوآوری در اندیشه جوزف شومپیتر را توضیح دهیم.

بیشتر بخوانید: تعریف کارآفرینی و انواع آن

تخریب خلاقانه از بین بردن شیوه‌های قدیمی با هدف ایجاد فضا برای نوآوری انجام می‌شود و به عنوان نیروی محرکه سرمایه داری تلقی می‌شود.

نکات مهم در بحث تخریب خلاق و نوآوری

۱. مفهوم تخریب خلاق، از بین بردن عمدی فرآیندهای تثبیت شده برای ایجاد راه‌های جدید برای بهبود روش‌های تولید است.

۲. تخریب خلاق اغلب برای توصیف فناوری‌های مخرب مانند راه آهن یا در زمان ما اینترنت استفاده می‌شود.

این اصطلاح در اوایل دهه 1940 توسط اقتصاددان آمریکایی – اتریشی جوزف شومپیتر ابداع شد که نمونه‌های واقعی تخریب خلاقانه را مشاهده کرد، مانند خط مونتاژ هنری فورد.

درک تخریب خلاق

اصطلاح تخریب خلاق برای اولین بار توسط جوزف شومپیتر، اقتصاددان اتریشی در سال 1942 ابداع شد. شومپیتر تخریب خلاق را به عنوان نوآوری در فرآیند تولید که بهره وری را افزایش می‌دهد، توصیف کرد و آن را به عنوان “فرآیند تغییر صنعتی که بی وقفه، ساختارهای اقتصادی را از درون متحول می‌کند، بی وقفه ویران می‌کند. و بی وقفه یک شیوه جدید ایجاد می‌کند.” معرفی کرد.

اساساً، تئوری تخریب خلاق فرض می‌کند که ترتیبات و مفروضات دیرینه باید از بین بروند تا منابع و انرژی برای استفاده برای نوآوری آزاد شود. برای شومپیتر، توسعه اقتصادی نتیجه طبیعی نیروهای بازار داخلی است و با امکان کسب سود ایجاد می‌شود.

اقتصاد و تئوری تخریب خلاق

تئوری تخریب خلاق اقتصاد را به عنوان یک فرآیند ارگانیک و پویا می‌بیند. این به شدت با مدل‌های ریاضی ایستای اقتصاد سنتی و آکادمیک کمبریج در تضاد است. تعادل کینزی دیگر هدف نهایی فرآیندهای بازار نیست. در عوض، بسیاری از پویایی‌های نوسانی دائماً در حال تغییر شکل هستند یا با نوآوری و رقابت جایگزین می‌شوند.

همان‌طور که از کلمه تخریب پیداست، این روند ناگزیر منجر به بازنده‌ها و برندگان می‌شود. تولیدکنندگان و کارگران فناوری قدیمی گیر خواهند کرد. از سوی دیگر، کارآفرینان و کارگران فناوری‌های جدید، ناگزیر عدم تعادل ایجاد می‌کنند و فرصت‌های جدیدی را برای کسب سود برجسته می‌کنند.

تخریب خلاق در رسانه

نتفلیکس یک نمونه مدرن از تخریب خلاق است که رکورد اجاره و صنعت رسانه سنتی را سرنگون کرده است.

شومپیتر در توصیف تخریب خلاق، لزوماً آن را تأیید نکرد. در واقع، کار او به شدت تحت تأثیر مانیفست حزب کمونیست، جزوه کارل مارکس و فردریش انگلس است که بورژوازی را به دلیل «انقلاب مداوم تولید [و] برهم زدن بی وقفه همه شرایط اجتماعی» محکوم می‌کند.

نمونه‌هایی از تخریب خلاقانه

نمونه‌هایی از تخریب خلاقانه در تاریخ عبارتند از:

۱. خط مونتاژ هنری فورد و اینکه چگونه صنعت خودرو را متحول کرد. با این حال، بازارهای قدیمی‌تر را نیز جابه‌جا کرد و بسیاری از کارگران را از کار بیکار کرد.

۲. اینترنت شاید جامع‌ترین نمونه تخریب خلاقانه باشد، جایی که بازنده‌ها نه تنها فروشندگان و کارفرمایان آنها، بلکه دستگاه‌های عابر بانک، منشی و آژانس مسافرتی نیز بودند. اینترنت موبایل بازنده‌های بیشتری را از رانندگان تاکسی گرفته تا نقشه‌کش‌ها ایجاد کرده است.

برندگان پدیده اینترنت، فراتر از طبقه برنامه نویسان هستند. صنعت سرگرمی توسط اینترنت وارونه شده است، اما نیاز آن به استعدادها و محصولات خلاق یکسان یا بیشتر است. اینترنت بسیاری از مشاغل کوچک را نابود کرده است، اما بسیاری از مشاغل جدید را به صورت آنلاین ایجاد کرده است.

همان‌طور که شومپیتر اشاره کرد، نکته این است که یک فرآیند تکاملی به پیشرفت‌ها و نوآوری ها پاداش می‌دهد و روش‌های کمتر کارآمد سازماندهی منابع را مجازات می‌کند. خط روند به سمت پیشرفت، رشد و به طور کلی استاندارد زندگی بالاتر است.

تخریب خلاق در اقتصاد کرونا

یکی از موارد مهم تخریب خلاق در عصر ما مربوط به همه‌گیری بیماری covid 19 بود که سبب ایجاد وقفه و تعطیلی در کسب و کارهای مبتنی بر خدمات حضوری شد. در دوران تعطیلی و قرنطینه بسیاری از کسب و کارها ناگزیر شدند به کسب و کارهای آنلاین تبدیل شده و به اینترنت مهاجرت کنند.

متاورس

متاورس یا اینترنت سه بعدی، یکی از مثال‌های مهم تخریب خلاق است که می‌تواند با سه بعدی سازی تجربیات واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، بسیاری از مناسبات پیشین جامعه بشری را متحول کند.

معایب تخریب خلاق

موضوع تخریب خلاق در نوآوری نیز از تیررس انتقاد مخفی نمانده و انتقاداتی به آن وارد شده است. بیشتر انتقادات متوجه پیامدهای بی‌رحمانه تخریب خلاق است که ذکر می‌شود:

۱. تعطیلی کسب و کارها و تاثیرات بلندمدت

اقتصاددانان طرفدار بازار آزاد چنین استدلال می‌کنند که تخریب خلاق اجازه می‌دهد هر کسب و کار زیان آور بدون توجه به عواقب آن تعطیل شود. با این حال، منتقدان چنین استدلال می‌کنند که فرآیند تخریب خلاق می‌تواند منجر به آسیب‌های اجتماعی طولانی مدت شود و باید با احتیاط بیشتری با آن رفتار شود.

۲. بیکاری ساختاری

وقتی صنایع خاصی درهای خود را به روی افراد جویای کار می‌بندند، هیچ تضمینی وجود ندارد که این افراد بیکار شده به اندازه کافی واجد شرایط باشند تا چشم انداز رزومه و مهارت‌های را تغییر دهند. حداقل ممکن است مداخله دولت برای ارتقای مهارت‌های بیکاران در بازه زمانی طولانی مدت مورد نیاز باشد.

۳. تأثیر منفی فناوری‌های جديد

یک فناوری صنعتی ممکن است مزایایی را ارائه دهد که بر کارآیی اجتماعی تأثیر گذارد. به عنوان مثال، در دهه 1960، گزارش معروف بیچینگ (Beeching Report) خواستار بسته شدن بسیاری از راه‌آهن‌های بریتانیا شد، زیرا خودرو کارآمدتر بود. این موضوع یک نمونه کلاسیک از تخریب خلاقانه بود: تعطیلی راه‌آهن و سرمایه‌گذاری در جاده‌ها. با این حال، 40 سال بعد، بسیاری از بسته شدن راه‌آهن تأسف خوردند، زیرا توسعه شبکه ریلی می‌توانست به کاهش تراکم ترافیک و نیز کاهش آلودگی کمک کند. در آن زمان هیچ‌کس افزایش تقاضای حمل و نقل ریلی را در 20 سال گذشته پیش‌بینی نکرده بود.

۴. بیکاری منطقه‌ای

در یک اقتصاد در حال تغییر، بی‌حرکتی‌های منطقه‌ای می‌تواند “حکم تخریب” را برای مدت طولانی ادامه دهد. تعطیلی یک کسب و کار در مقیاس بزرگ یعنی از دست دادن بسیاری از مشاغل می‌تواند برای یک منطقه دشوار باشد. در اقتصاد رو به رشد می‌توان مشاغل جدید ایجاد کرد، اما در اقتصاد دارای بیکاری بالا نه. این امر می‌تواند منجر به یک دوره طولانی مدت رشد کم و بیکاری بالا در یک منطقه شود.

۵. ایجاد دو طبقه برنده و بازنده

در فرآیند تخریب خلاق، برخی سود زیادی خواهند برد، اما برخی دیگر ممکن است بازنده باشند، بیکاران طولانی مدتی که در تلاش برای تغییر شغل هستند. این یک چالش بسیار بزرگ اجتماعی است.

۶. ناکارآمدی اجتماعی

تعطیلی کسب و کارها می‌تواند خود منجر به ناکارآمدی شود. اگر یک شرکت با تجربه و توانایی سرمایه‌گذاری در سرمایه انسانی و نیروی کار تعطیل شود، توزیع مجدد کارآمد این منابع می‌تواند دردسرساز بوده و زمان زیادی ببرد.

عدم سودآوری و تخریب خلاق

منتقدان تخریب خلاق چنین استدلال می‌کنند که عدم سودآوری به این معنا نیست که کسب و کار باید همیشه تعطیل شود. نیروهای بازار می‌توانند به دلیل عدم سودآوری منجر به تعطیلی بسیاری از مشاغل شوند. با این حال، این تعطیلی ممکن است نتیجه موثری نباشد. یک کسب و کار می‌تواند به دلیل عوامل کوتاه مدت زیر دچار عدم سودآوری شود:

الف) تعرفه‌های بالای گمرک و مالیات که به صادرات ضربه می‌زند.

ب) رکود کوتاه مدت به تولید ضربه می‌زند.

پ) مسائل اجتماعی کوتاه مدت بازار کار، مانند اعتصابات.

ت) مازاد عرضه موقت از خارج از کشور.

و سایر عوامل.

در این مقاله درباره تخریب خلاق در نوآوری از دیدگاه جوزف شومپیتر مطالبی بیان شد. هم‌چنین مثال‌هایی از آن به همراه معایب از دیدگاه منتقدان ذکر گردید.

منابع مورد استفاده

۱. معرفی تخریب خلاق – اینوستوپدیا – ترجمه از انگلیسی

۲. تخریب خلاق چیست؟ – ترجمه از انگلیسی