انقلاب فناوری آموزشی؛ فرصت ها و چالش ها

انقلاب فناوری آموزشی چیست؟ زمینه ها و بسترهای آن چیست؟ چه تأثیری در یادگیری خواهد گذاشت؟ اهمیت ، مزایا و معایب آن کدام است؟ اجزای تکنولوژی جدید آموزشی چیست؟

مقدمه

آموزش و برخورداری از بهترین و با کیفیت ترین علوم و مهارتها همواره دغدغه همه انسانها در طول تاریخ بوده است.

همیشه و به ویژه در عصر ما قبل انقلاب صنعتی انسانها سختی های زیادی در راه آموزش دیدن و تبدیل شدن به یک فرد عالم یا ماهر در رشته مورد نظر خود کشیده اند.

پیدا کردن استاد خوب ، برخورداری از الگوها و شیوه های مناسب برای تمرین و کسب دانش و مهارت موهبتی بود که هر کسی بدان دست نمی‌یافت.

با وقوع انقلاب صنعتی در قرن هجدهم و پیشرفت صنایع و ماشینی شدن امور و به ویژه در دهه های اخیر با انقلاب فناوری اطلاعات ، اما نظام آموزشی تا مدتها در برابر این تغییرات مقاومت کرده و سعی کرد هم چنان به الگوهای سنتی و قدیمی خود وفادار بماند ، و فقط به تغییراتی شکلی و ساختاری اکتفا کند. (مثلا تبدیل مکتب‌خانه به مدرسه یا تبدیل مدارس نظامیه به دانشگاه در کشور ما) اما از نظر محتوایی و شیوه های تدریس و آموزش تا مدت ها اتفاق خاصی رخ نداد.

هر چند زمینه های تحول نظام آموزشی در سراسر جهان به شدت فراهم شده بود و در برخی مناطق به صورت پیشرس و لبه ای خود را نشان داده بود ، و تنها آماده واکنش به یک محرک ناگهانی برای تغییر بود.

به نظر می رسد اپیدمی و پاندمی COVID-19 یا همان کروناویروس ، که سراسر جهان را مورد حمله قرار داده و بسیاری از افراد را خانه نشین کرده ، نقش همان محرک ناگهانی را بر عهده گرفته و ما چند ماهی هست که شاهد تحولات عظیم در نظام های آموزشی سراسر جهان هستیم.

تحولاتی که نه تنها ساختار آموزش را دگرباره تغییر داده و سبب ورود سایت های آموزشی آنلاین به این عرصه شده ، بلکه شاهد تحول در کیفیت آموزش ، ابزارها و شیوه های آموزش هم هستیم. افراد مجبورند در خانه بمانند و در خانه آموزش ببینند ، و این یعنی آغاز تحول.

از این رو این مسئله می طلبد که با فراهم کردن ابزارها و توسعه زیرساخت‌های مناسب ، در این تحولات جدید سهیم باشیم.

چالش های تکنولوژی آموزشی

ممکن است پدر و مادرها و معلمین احساس کنند که فناوری های جدید مانند گوشی هوشمند مثل خوره به جان دانش آموزانشان افتاده اند. آنها ممکن است فکر کنند فناوری باعث می شود فرزندانشان در کلاس درس دچار حواس پرتی شوند و از وظایف درسیشان باز بمانند. اما شاید اینگونه نباشد! آموزش الکترونیکی و سایر ابزارهای آموزش دیجیتال احتمالا می‌توانند به مربیان کمک کنند آموزش بهتر و در نتیحه دانش آموزان موفقتری داشته باشیم! اکنون میپردازیم به اجزا و زیرشاخه های فناوری جدید آموزشی.

برنامه هایی برای یادگیری در حال حرکت

برنامه های یادگیری الکترونیکی موضوعی خاص مانند Duolingo ، Science360 و Quick Maths ، این برنامه ها را می‌توان به عنوان مکمل یادگیری در کلاس درس در نظر گرفت. این‌چنین برنامه هایی توسط مسئولان و دست اندرکاران آموزشی در سراسر جهان مورد توجه قرار گرفته اند.

گسترش آموزش الکترونیکی و شاخه های آن مانند یادگیری ویدئویی و یادگیری بازی محور، زیرمجموعه های مهم یادگیری در حرکت هستند. این گزینه ها در مقابل یادگیری و آموزش سنتی قرار می گیرند و فرصت های متفاوتی را برای دانش آموزان فراهم می کنند تا با محتوای آموزشی ارتباط بهتری برقرار کنند و بیشتر رشد کنند.

حتما بخوانید: یادگیری در حرکت

شخصی سازی آموزش

انقلاب فناوری آموزشی می تواند یادگیری را برای دانش آموزان شخصی سازی کند. برنامه ها از تعاملاتی که با دانش آموز داشته اند ، الگوهای یادگیری هر دانش آموز را تشخیص داده و آن را فرا میگیرند ، آن گاه کمک می کنند تا آن دانش آموز به همان شیوه و الگوی خاص خودش دروس خود را یاد بگیرد و تمرین کند.

این شخصی سازی شاه کلید انقلاب نوین آموزشی و حل المسائل بسیاری از مشکلات آموزشی است ، چرا که تا حتی همین امروز هم یادگیری به شیوه یکسان و مبتنی بر “یک نسخه آموزشی واحد برای همه” در نظام های آموزشی سراسر جهان رواج دارد و این یعنی فاجعه. زیرا دانش آموزان استعدادها ، توانایی ها و کانال یادگیری و ادراکی متفاوتی دارند و روشن است پیچیدن یک نسخه برای همه چقدر می تواند ناامید کننده باشد.

به یاد بیاورید این جمله آلبرت اینشتین را که می گفت: “اگر به یک ماهی بخواهید یاد بدهید که از درخت بالا برود ، احساس حماقت خواهد کرد.”

انقلاب فناوری آموزشی به خوبی می تواند این معضل را حل کند.

کاربرد هوش مصنوعی در تکنولوژی آموزش و یادگیری

حتما این پرسش پیش خواهد آمد که این امر مهم یعنی شخصی سازی آموزش چگونه اتفاق خواهد افتاد؟

سیستم های نوین آموزش و پرورش با بهره گیری از هوش مصنوعی (AI) ، دانش آموزان را از یک تجربه یادگیری پیشرفته برخوردار می کنند. هوش مصنوعی می تواند مانند یک معلم به هر دانش آموز برای تقویت نقاط قوت و پوشش ضعف ها کمک کند و به دانش آموز یاد می دهد از همان کانال های یاد گیری حسی و با سیستم یادگیری خودش بیاموزد.

مقاله ما در مورد سیستم های یادگیری انسان را حتما مطالعه کنید.

هوش مصنوعی چگونه این کار را می کند؟ با تکنیکهای یادگیری ماشین ، یعنی یک ماشین سخت افزاری و نرم افزاری هوشمند می تواند در حالت Learning Mode قرار گرفته ، الگوهای رفتاری را شناسایی کند و بر مبنای آن یاد بگیرد یک رفتار مشخصی را انجام دهد. در مورد برنامه های هوشمند آموزشی نیز چنین چیزی صدق می کند و این برنامه ها با تشخیص الگوهای یادگیری هر دانش آموز به او در یادگیری کمک می کنند.

یادگیری از جنسی دیگر؛ واقعیت های مجازی و افزوده

فناوری های واقعیت افزوده و واقعیت مجازی (AR و VR) نیز از جمله فرآیندهای آموزش الکترونیکی هستند که محبوبیت روزافزونی پیدا می کنند. استفاده از آنها در آموزش روح اصلی انقلاب فناوری آموزشی است.

واقعیت های مجازی و افزوده برنامه هاای رایانه ای هستند که گرافیک ، فیلم و صدا را در یک محیط واقعی تولید و ادغام می کنند ، در حالی که واقعیت ارائه شده کاملاً ساختگی می باشد. این تکنولوژی از طریق عینک های فنی به مخاطب ارائه می شود.

هنگام استفاده از عینک های VR ، دانش آموزان می توانند تجربه حضور در آن محیط را داشته باشند ، گویی در آن غوطه ور شده اند. این فناوری ها می توانند یادگیری را برای دانش آموزان با سیستم های مختلف یادگیری مانند دیداری یا شنیداری انجام دهند.

این فناوری ها هم چنین می توانند میزان مشارکت دانش آموزان در آموزش های ارائه شده را افزایش دهند ، و آن را بسیار راحت تر از خواندن و تکرار کردن مطالب صفحه ای از یک کتاب درسی کنند. وقتی آموزش به دانش آموزان بصورت عملی و تجربه محورانه ارائه می شود (یعنی در واقع به دانش آموزان اجازه می دهد تا در ساحل یک رودخانه “قدم بگذارند”) ، می تواند به آنها کمک کند مفاهیم آموزش داده شده را با تجربیات واقعی پیشین خود مرتبط کنند ، و بخش مهم یادگیری در واقع چیزی نیست جز انطباق مطالب آموخته شده با امور بدیهی و یا تجربیات پیشینی.

در حقیقت تداعی این امور بدیهی و یا تجربیات واقعی پیشین و ایجاد ارتباط عصبی – سلولی میان آن ها با مفاهیمی که با کمک واقعیت مجازی و افزوده آموزش داده می شود ، انگیزه و دقت دانش اموزان را بالا برده و بر توانایی ایشان در به خاطر سپردن اطلاعات تأثیر مثبت می گذارد.

آموزش بازی محور

سیستم آموزشی Gamification یا آموزش بازی محور ، با تبدیل تکالیف به quests یا داستان ، آموزش را برای دانش آموزان سرگرم کننده می سازد. شما به عنوان یک یاد گیرنده با حل مشکلات ، امتیاز یا پوئن کسب خواهید کرد. در فرآیندی جذاب و سرگرم کننده وارد خواهید شد که با کمترین میزان ترس از شکست و انگیزه های هیجانی بیشتر به یادگیری می پردازید و نرخ انجام دادن تکلیف در فعالیتهای شما افزایش می یابد.

یکپارچه سازی یادگیری تجربه محور

آموزش تجربی (که بخش مهم آن از کانالهای مجازی سازی و تکنولوژی های واقعیت مجازی و افزوده صورت می گیرد) می تواند به یادگیری یکپارچه تری منجر شود و دانش آموزان را در دستیابی بهتر به اهدافشان یاری کند. این امر درک منسجم تر و عمیق تری از موضوع مورد آموزش به دانش آموزان می دهد ، و تفکر انتقادی را بهبود می بخشد.

معلمان بهتر است یادگیری تجربه محور را در برنامه درسی خود لحاظ کنند تا به دانش آموزان کمک کنند آموخته های خود را فعالانه به کار گیرند.

در مقاله انقلاب فناوری آموزشی که بخش اول آن تقدیمتان شد ، به توضیح این پدیده و اجزا و زیرشاخه های فناوری جدید آموزشی پرداختیم. در بخش بعدی درباره اهمیت ، مزایا و معایب آن صحبت خواهیم نمود.

برای مطالعه بیشتر ، این مقاله از ویکی پدیا را بخوانید.

ادامه دارد …